Özünə Şəfqət Nədir və Onu Necə Tətbiq Etmək Olar?

Özünə Şəfqət Nədir?

Özünə şəfqət hissi çətin anlarda özümüzə ehtiyac duyduğumuz şəfqət, anlayış, mehribanlıq və dəstəyi təmin etmək bacarığı kimi müəyyən olunur. Bunları bizim üçün təmin edən qohumların və sosial dəstək şəbəkəsinin olması vacib olsa da, həyatımızın sonuna qədər bizimlə olan öz daxili səsimiz, ən əsası isə özümüzlə qurduğumuz münasibətdir.

Nəticədə, özümüzə qarşı mehribanlıq və dəstək göstərə bilmək bizə özümüzlə əlaqəmizi yaxşılaşdırmağa, öz emosiyalarımıza müraciət etməyə və bəlkə də, təkmilləşməyə imkan verir.

Özünə şəfqət özümüzü mühakimə etmədən, tənqid etmədən və ya günahlandırmadan hərəkətə keçmək deməkdir; hisslərimizi dərk etmək, onları qəbul etmək və özümüzə qarşı mərhəmətli olmaqla bu hissləri hiss etməyə imkan vermək deməkdir. Özümüzlə bu çətin dostluğu qəbul etmək bir az vaxt apara bilər.

Özünə Mərhəmətin Komponentləri

Özünə şəfqət təliminin yaradıcılarından biri olan Kristin Neffin sözlərinə görə, özünə şəfqət hissi üç komponentdən ibarətdir. Bu komponentlər özünə xeyirxahlıq, ümumi bəşərilik və fərqindəlik. Özünə qarşı mehribanlıq əzab çəkən dosta ağır və kobud sözlər söyləməmək, əksinə ona sevgi və mehribanlıqla yanaşmaq deməkdir və biz də özümüzə də eyni şüurla yanaşmalıyıq.

Çətinliklə üzləşəndə tez-tez “Niyə mən?” deyə düşünürük. Biz özümüzü tənha hiss edə bilərik və başqa insanların "normal" və xoşbəxt olduqlarına inanaraq ən çox əziyyət çəkənin elə özümüz olduğumuza inanırıq.

Ümumbəşərilik bu məqamda bizə kömək edir. Ümumbəşərilik bütün həyat təcrübələrinin hamımız tərəfindən paylaşıldığını qəbul etməyi və mənfiliyə öz unikal mövqeyimiz kimi baxmamağı tələb edir. Bizi digər insanlardan ayırmaq əvəzinə, bu təcrübələri ümumi zəmində bir araya gətirir, onları daha böyük bir mənzərənin bir hissəsi kimi görməyə və tək olmadığımızı dərk etməyə imkan verir.

Son komponent, fərqindəlik, təcrübələrimizin bizdə yaratdığı duyğuları müşahidə etməyi tələb edir. İndiki vaxta fokuslanaraq duyğularımızı tanımaq, belə anlarda özümüzə qarşı şəfqətlə yanaşmaq üçün çox vacibdir. Duyğu və düşüncələrimizə qərq olmaq və onları eyniləşdirmək əvəzinə, fərqindəlik bizə onları kənar müşahidəçi kimi müşahidə etməyə imkan verir.

Nə Özünə Şəfqət Hesab Olunmur?

Özünə şəfqət, özünə acımaq – bunlar eyni şey deyil. Özümüzə şəfqətlə yanaşsaq, qarşılaşdığımız mənfilikləri və onların bizdə yaratdığı duyğuları qəbul etsək, duyğuların işlənməsini və ağırlaşaraq bizə qalib gəlməməsini təmin etmiş olarıq.

Duyğular da bütün olanlar kimi gəlib-gedir və keçib getməsi üçün ilk növbədə insan tərəfindən fərqinə varmalı və onlara toxunmalıdır. Özümüzdə güc toplamaq və hərəkətə keçmək üçün biz sadəcə olaraq emosiyalarımızı qəbul edə, özümüzdən nəyə ehtiyacımız olduğunu soruşa və sevilən insanı dəstəklədiyimiz kimi özümüzə dəstək ola bilərik.

Özünə şəfqət səhvlərə məhəl qoymamaq demək deyil. Bununla belə, özümüzü tənqid etmək, günahlandırmaq və ya mühakimə etməyin bizə təkmilləşməyə kömək edəcəyinə inana bilərik, lakin bu belə deyil. Səhv etdiyimiz zaman özümüzü günahlandırmaq əvəzinə, nəyi daha yaxşı etməli olduğumuzu soruşmalıyıq.

Özünə şəfqət eqoizm demək deyil. Bütün insanlar kimi eyni olduğumuza və zaman zaman səhv etməyin təbii olduğuna inanaraq belə anlarda özümüzü çox yükləməməyə çalışırıq. Ətrafımıza nə qədər diqqət yetirə bilərik və ya özümüzü tənqid etdiyimiz çətin anlarda nə qədər səxavətli ola bilərik? Özümüzə xeyirxahlıqla yanaşsaq, başqalarına qarşı xeyirxah olmaq üçün kifayət qədər imkanımız olar. Araşdırmalara görə, özünə şəfqətli olan insanlar həm də həyat yoldaşlarına daha qayğıkeş, qəbuledici və dəstək olurlar.

Özünə Şəfqəti Yaxşılaşdırmaq üçün 5 Məsləhət

Səhv etməyin normal və insani olduğunu qəbul etmək, mükəmməl olmasaq da, yaxşı və sevgiyə layiq olduğumuzu bilmək, səhv etdiyimiz zaman özümüzü bağışlamaq vərdişini inkişaf etdirmək üçün faydalı olacaq.

Səhvlərimiz və ya çatışmazlıqlarımız barədə narahat olmaq əvəzinə, əməllərimizə və ya əlimizdə olanlara görə özümüzə təşəkkür etməklə daxili səsimizi daha mehriban və sevgi dolu olmağa öyrədə bilərik. Biz özümüz üçün minnətdar olduğumuz şeyləri yazdığımız bir təşəkkür jurnalı saxlaya bilərik.

Özümüzə qarşı səxavətli olmadıqda, öz ehtiyaclarımızı görməzliyə vura bilərik. Resurslarımızla üzərimizə götürdüyümüz yükləri hesablayaraq insafla davranmaq, öz rifahımıza zərər vurmaqdan bizi saxlayacaq özümüzə mərhəmətli yanaşmadır.

Fərqindəlik texnikaları və təcrübələri ilə yalnız indiki məqama fokuslanaraq özümüzü daha yaxşı anlamağa çalışmaq bacarığı bizi emosiyalarımızı mühakimə edib etiketləməkdənsə onlarla təmasda saxlamağa və qəbul etməyə aparacaq.