Boş Sandalye Tekniği Nedir? Bastırılmış Duygularınızı Keşfedin

Boş Sandalye Tekniği Nedir?

Boş Sandalye Tekniği, kişinin önündeki boş bir sandalyenin belirli bir kişiyi, duyguyu veya düşünceyi temsil ettiğini hayal edip onunla diyalog kurmasını sağlayan bir psikoterapi yöntemidir. Bu teknik, kişinin yaşamındaki iç çatışmalarını keşfetmesine ve bir çözüm geliştirmesine katkı sağlar.

Boş Sandalye Tekniği, kişinin zihninde taşıdığı ve çözemediği sorunlarla yüzleşmesi için bir alan yaratan psikolojik yöntemdir. Önünüzdeki o boş sandalye, zihninizde hiç de boş değildir. O sandalyede sizi üzen biri, geçmişte yaşadığınız bir olay veya orada oturan kendi iç sesiniz oturuyor olabilir. Bu teknik size, ona yönelik konuşma ve içinizde biriken bastırılmış duyguları ifade etme şansı verir. Bu şekilde hem kendinizi daha iyi anlarsınız hem de uzun zamandır taşıdığınız duygusal yüklerden kurtulmaya başlarsınız¹.

Boş Sandalye Tekniğinin Amacı

Kişi, boş sandalye tekniği sayesinde iç dünyasında bastırdığı duygularla ve çözemediği meselelerle yüzleşerek bu noktalara yeni bir anlam kazandırır. Farkındalığımız arttıkça ve duygusal yüklerden kurtuldukça daha dengeli ve sağlıklı bir ruhsal duruma ulaşabiliriz. İşte bu yöntemi kullanarak hedeflediklerimiz:

• Duygularımızı ifade etmek
• İçsel çatışmalarımızı çözmek
• Karşıdaki figür ile empati geliştirmek
• Geçmişle barışmak
• İlişki dinamiklerimizi anlamak

Bu sayede boş sandalye tekniği, kişinin hem kendi duygularıyla hem de geçmişini ve güncel yaşamını etkilemiş kişilerle daha derin bir bağ kurmasını destekler².

Boş Sandalye Tekniği Nasıl Uygulanır?

Boş sandalye tekniği uygulanırken, uzman bir terapistin rehberliğinde aşağıdaki adımlar takip edilmelidir:

• Hazırlık: Terapist, danışanı yöntemin işleyişi hakkında bilgilendirir. Danışan, karşısındaki sandalyenin yerine hangi duyguyu, kişiyi, olayı ya da çatışmayı koyacağını belirler. Örneğin bu sandalye bir ebeveyni, eski bir partneri, otoriter bir figürü ya da danışanın eleştirel iç sesini temsil edebilir.
• Duyguların İfade Edilmesi: Danışan, sanki belirlenen figür karşısındaymış gibi onunla konuşarak içinden geçenleri olduğu gibi yansıtır. Yansıtılan duygular öfke, kırgınlık, özlem, sevgi gibi geniş bir yelpazede bulunabilir. Terapist bu süreçte danışanı yönlendirir ve duygularını ifade etmesini destekler.
• Rol Değişimi: Danışan, oturduğu yerden kalkarak az önce konuştuğu boş sandalyeye geçer ve kendisini onun yerine koyarak söylenilenlere cevap verir. Bu adımda danışan karşısındakinin duygularını deneyimler, onun bakış açısını anlamaya çalışıp onunla empati kurar.
• Farkındalık ve Çözüm: Danışan, her iki tarafın da hislerini ve düşüncelerini canlandırmıştır. Bu aşamada deneyimi inceleyip süreçten bir anlam çıkarmalıdır. Terapist, danışanı bu konuda destekleyerek duygusal yüklerinden arınmasına katkı sağlar.
• Kapanış: Terapist bu adımda danışanın duygularını değerlendirmesine yardımcı olur ve sürecin güvenli bir şekilde tamamlanmasını sağlar³.

Boş Sandalye Tekniğine Bir Örnek

Danışan: Kadın, 30 Yaş

Örneğimizdeki danışan, birkaç sene önce ayrıldığı eski partneri üzerine çalışmak için geldi. Bu uzun süreli ilişkide danışan, partnerinin kendisinin hislerini önemsemediğini ve duygusal ihtiyaçlarının karşılanmadığını düşünüyor. Bunun yanında hala o sürecin duygusal yüklerini bünyesinde barındırıyor.

• Hazırlık: Terapist, danışana boş sandalye tekniği hakkında bilgi verir ve karşısındaki sandalyenin eski partnerini temsil edeceğini söyler. Danışandan ona söyleyemediği, içinde kalıp duygusal yük yaratan ifadeleri düşünmesini ister.
• Duyguların İfade Edilmesi: Danışan, eski partneri olarak hayal ettiği sandalyeye kırgınlıklarını ve kızgınlıklarını dile getirir: “Bana yeterince değer vermedin, hiçbir zaman vakit ayırmadın ve beni sevdiğini hissetmedim. Seninle birlikteyken kendimi çok yalnız hissettim.”
• Rol Değişimi: Terapist, bu sefer rolünü değiştirmesi için danışanı yönlendirir. Danışan artık eski partnerinin yerindedir ve az önce söylediklerini onun yerine cevaplar: “Kendi işlerim ve sorumluluklarım üzerimde çok büyük bir yük oluşturduğu için seni istemeden ihmal etmiş olabilirim, ancak seni hep sevdim ve senin de bunu hissetmeni istedim.”
• Yüzleşme ve Çözüm: Danışan tekrar kendi yerine geçer. Ondan özür dileyerek onun bakış açısını anlamaya çalışır: “Belki seni anlamaya çalışmalıydım. Beni kırdığın noktalar var ancak seni affetmek istiyorum. Artık bu ilişkiye veda etmenin zamanı geldi.”
• Sonuç: Sürecin ardından danışan, duygu ve düşüncelerini terapistle paylaşır. Böylece danışan bu ilişkinin duygusal yüklerinden kurtulma konusunda gelişim gösterir ve ilişkiyi ardında bıraktığı hislerle birlikte sonuçlandırarak farkındalık kazanır.

Boş Sandalye Tekniğinde Kullanılan Sorular

Teknik uygulanırken danışanın duygularını derinleştirebilmek, farkındalığı artırmak ve duygusal yüklerini azaltmak adına bazı yönlendirici sorular sorulabilir. Bunları bu başlıklar altında inceleyebiliriz:

1. Başlangıç Soruları:

• Bu sandalye sizin için kimi ya da neyi temsil ediyor?
• Ona ilk olarak ne söylemek isterdiniz?
• Karşınızdaki kişi veya durum size ne hissettiriyor?
• Onunla ilgili hangi konu veya olayların hala etkisinde olduğunuzu hissediyorsunuz?

2. Duyguların Derinleştirilmesi

• Şu anda bu kişi veya durum karşısında hangi duyguları hissediyorsunuz?
• Ona karşı daha önce söylemek istediğiniz ancak söyleyemediğiniz bir şey var mı?
• Eğer geçmişe dönme şansınız olsa, dönüp ona ne söylerdiniz?
• Bu kişinin ya da durumun sizi en çok inciten yönü veya davranışı neydi?

3. Rol Değişimi Soruları

• O kişinin yerine geçecek olursanız, onun bakış açısıyla bu durum nasıl görünüyor olabilir?
• O burada olsa sizin söylediklerinize nasıl bir cevap verirdi?
• Onun bu durumla ilgili zorlandığı yerler sizce nelerdir?
• Onu bu davranışlara iten neden sizce ne olabilir?

4. Farkındalık ve Çözüm Soruları

• Deneyimlediğiniz diyalog size ne hissettirdi?
• Şimdi farklı düşündüğünüz bir yer var mı?
• Bu kişiyle veya durumla ilgili geride bırakabileceğiniz şeyler var mı?
• Bundan sonra bu konuyla ilgili yaklaşımınız nasıl olacaktır?

5. Öz Farkındalık Soruları

• Bu deneyimle birlikte kendiniz hakkında neler fark ettiniz?
• Bu kişi veya durumla ilgili düşünceleriniz değişti mi?
• Sizce şimdi hissettiğiniz duygular geçmiştekilerden farklı mı?
• Bu deneyim size nasıl bir katkı sağladı?³

Boş Sandalye Tekniği Nerelerde Kullanılır?

Birçok farklı duygusal ve psikolojik çatışmanın iyileşme ve çözümlenme süreçlerine katkıda bulunan bu teknik, yaygın olarak aşağıdaki alanlarda kullanılmaktadır:

• İlişkisel Sorunlar: Geçmişte insanlarla yaşanan çatışmalar, sorunlar ve iletişimsel problemler çalışılır. Ebeveynler, partnerler ve arkadaşlar ile ilgili sorunlar ele alınan başlıca konulardır.
• Kaygı ve Stres Yönetimi: İçsel çatışmaları çözüme kavuşturmak, kişinin kaygı düzeyi üzerinde etkilidir. Belirsizlik ve stresle başa çıkabilme konusunda kişiye yardımcı olunur.
• Kayıp ve Yas Deneyimleri: Artık hayatta olmayan veya kaybedilen bir kişiye yönelik söylenmemiş hisleri ifade etmek ve onunla vedalaşmak esastır. Yas sürecinde sonuca ulaştırılamamış duygusal konuların kapanmasını sağlar. ”Kayıp, Yas ve Travma Sonrası Gelişim Mümkün mü?” başlıklı yazımızı okumak için tıklayın!
• İçsel Çatışmalar: Kişiye kendi içindeki kararsızlık ve çelişkilerle çalışma şansı sunar. Örneğin mantığı ve duyguları arasında kaldığını ifade eden kişiler için yol gösterici bir yöntemdir.
• Travma ve Bastırılmış Duygular: Geçmişte yaşanan travmatik deneyimlere yönelik bastırılmış duyguların açığa çıkmasını sağlayarak duygusal bir rahatlama sağlayabilir.
• Empati ve Anlayış Geliştirme: Kişiye kendisini karşısındakinin yerine koyarak onu anlama ve empati yapma şansı sağlar.
• Kişisel Gelişim ve Farkındalık: Kendini tanıma ve duygusal olarak kendinin farkında olma konusunda yardımcı olur. Kişi bu sayede geçmiş deneyimlerinden çıkardığı anlamlarla güncel hayatında düzenlemeler yapabilir⁴.

Boş Sandalye Tekniğinin Kuramsal Temeli

Boş sandalye tekniğinin kaynağı Gestalt terapisidir. Gestalt terapisi 1940’larda Fritz Perls, Laura Perls ve Paul Goodman tarafından geliştirilmiştir ve özünde, bireyin “şimdi ve burada” yaşadıklarını ele alır. Gestalt kuramı, bireyin deneyimleri ile bütüncül bir şekilde çalışarak geçmişte yaşanmış ve çözülememiş duygu ve çatışmaların bugünkü hayatı üzerinde yarattığı etkileri inceler. Dolayısıyla boş sandalye tekniğinin Gestalt kuramı bünyesindeki kullanım alanı, kişinin geçmişinde bulunan, tamamlanmamış ve çözüme kavuşmamış meseleleri tekrardan ele almasını sağlayarak onların tamamlanmasına yardımcı olmaktır. Gestalt kuramının temel ilkelerini inceleyelim:

• Şimdi ve Burada: Gestalt terapisinde kişinin şu anı üzerine çalışılır. Boş sandalye tekniği de bu doğrultuda kişinin geçmişteki duygu ve çatışmalarını şu an ifade etmesine olanak verir.
• Tamamlanmamış İşler: Gestalt yaklaşımında geçmişte çözüme ulaştırılamayan duygusal konuların şu anki hayatımızda yük olarak yaşamımızı zorlaştırabileceği savunulur. Boş sandalye tekniği sayesinde bu duygular ortaya konup çözümlenebilir.
• Bütüncül Yaklaşım: Birey; zihinsel, duygusal ve fiziksel tüm yönleriyle bir bütün olarak incelenmelidir. Boş sandalye tekniğiyle çalışılırken de bu doğrultuda kişinin duygu, düşünce ve beden dili bir arada değerlendirilir.
• Farkındalık: Bu teknik kişiye farkındalık kazandırır. Geçmişte sıkışan duygusal yükler ortaya çıkınca birey, bunların farkına vararak çözümleme gereksinimi duyar. Bu şekilde yeni bakış açıları geliştirebilir ve bugünkü yaşamında olumlu yansımalar gözlenebilir⁵.

Hiwell’de bir uzman klinik psikolog eşliğinde terapi sürecinize başlayın.