Cinsel Obsesif Bozukluk Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Süreci

Cinsel Obsesif Bozukluk Nedir?

Cinsel obsesif bozukluk, bazen kişinin günlük işleyişinde önemli sıkıntı ve bozulmaya neden olan, müdahaleci ve istenmeyen cinsel düşüncelere, fantezilere, dürtülere veya davranışlara sahip olduğu durumu tanımlamak için kullanılan bir terimdir.

Cinsel obsesif bozukluk, Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabında (DSM-5) resmi bir tanı değildir ancak obsesif-kompulsif bozukluğun (OKB) bir alt tipi veya tezahürü olarak kabul edilebilir.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedir?

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), kişinin istemeden yaşadığı ve rahatsızlık veren tekrarlayan düşünceler, istekler ve hayallerle karakterize edilen bir psikiyatrik rahatsızlıktır. Bu düşünceler kişide yoğun kaygı veya rahatsızlık hissi yaratabilir. Aynı zamanda kişinin belirli kurallara göre yapması gerektiğini hissettiği tekrarlayan davranışlar veya zihinsel aktiviteler (kompulsiyonlar) şeklinde ortaya çıkar.

OKB'ye sahip bir kişi, sürekli olarak tekrar eden düşünceler veya dürtüler yaşayabilir. Örneğin, kirli olduğunu düşünerek sürekli el yıkama gereksinimi hissedebilir veya sevdiklerine zarar verme korkusuyla obsesif düşüncelere kapılabilir. Bu obsesyonlar, kişide endişe, korku ve rahatsızlık hissi yaratır.

Bu obsesyonlara karşı kişi, kompulsiyonlar adı verilen tekrarlayan davranışlar veya zihinsel aktiviteler gerçekleştirir. Örneğin, el yıkama takıntısına sahip biri sürekli olarak ellerini yıkama ritüelleri gerçekleştirebilir veya zarar verme korkusuna sahip biri sürekli olarak kontrol etme ritüelleri yapabilir. Bu kompulsiyonlar, kişinin geçici bir rahatlama hissi yaşamasını sağlar.

OKB, kişinin günlük yaşamını olumsuz etkiler. İlişkilerde sorunlara, iş veya okul performansında düşüşe ve yaşam kalitesinin azalmasına yol açabilir. Bu nedenle Obsesif Kompulsif Bozukluğun etkili bir şekilde tanınması, değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi önemlidir.

1900'lü yıllarda Freud, obsesif kompulsif bozukluğu günümüzden farklı bir bakış açısıyla ele almıştır. Ona göre obsesyonların kökeni agresif ve cinsel dürtülerdi. Bu dürtülerin bilinçdışında kalması ve ifade edilememesi anksiyete yaratırdı. İnsanlar bu anksiyeteyi azaltmak için gerileme ve karşıt tepki gibi savunma mekanizmalarını kullanırlardı.

Obsesyonlar ve Kompulsiyonlar Nelerdir?

Obsesyonlar, kişinin zihninde sürekli olarak tekrar eden inançlar, fikirler veya görüşlerdir. Bu düşünceler, gerçeklikle uyumlu olmadığını bile bilmesine rağmen kişiyi rahatsız eder ve onlardan kurtulmaya çalışmak da genellikle başarısızlıkla sonuçlanır. Kompulsif davranışlar ise bireyin hem yararsız hem de uygun olmadığını anlayabildiği tekrarlayan eylemlerdir.

Obsesif Olup Olmadığımızı Nasıl Anlarız?

"Ben obsesif / takıntılı mıyım?" sorusuna cevap bulmak için aşağıdaki obsesif belirtilerin ne kadarını ve bu belirtileri ne yoğunlukta yaşadığınızı değerlendirmek gereklidir:

• Kişinin sürekli ve rahatsız edici düşüncelere sahip olması, örneğin kirlilik, zarar, şüphe, düzen, ahlak veya cinsellikle ilgili düşünceler.
• Bu düşüncelerle başa çıkmak için yıkanma, kontrol etme, sayma, tekrarlama, dua etme veya güvence arama gibi ritüeller yapma ihtiyacı hissetme.
• Ritüelleri yerine getiremediğinde veya onlara karşı direnmeye çalıştığında sıkıntı ve kaygı yaşama.
• Obsesyon ve kompulsiyonların mantıksız veya aşırı olduğunu bilmek ancak onları durduramama hissi.
• Obsesyonları veya kompulsiyonları tetikleyen durumlardan veya nesnelerden kaçınma.
• Obsesyonlar veya kompulsiyonlar nedeniyle odaklanmada zorluk çekme, uyuma veya rahatlama sorunları yaşama.

Bu belirtiler sık sık ve yoğun bir şekilde ortaya çıkıyorsa OKB veya onunla ilişkili bir sorun söz konusu olabilir. Ancak bazı obsesif düşüncelere veya davranışlara sahip olmak, OKB'ye sahip olduğumuz anlamına gelmez.

Kimi zaman sağlık veya güvenlikle ilgili endişelerimiz olabilir ancak bu endişeler hayatımızı etkilemiyor olabilir. Burada önemli olan, obsesif düşünce ve davranışların yaşam kalitesini ne kadar bozduğu ve kişinin günlük işlevselliğini nasıl etkilediğidir. Eğer takıntılarınızın günlük hayatınızı çok fazla etkilediğini düşünüyorsanız Hiwell uzman online psikologlarından destek alabilirsiniz.

Cinsel Obsesif Bozukluk Ne Zaman Başlar?

Cinsel obsesif bozukluk, genellikle erkeklerde ergenlik döneminde ve kadınlarda genç yetişkinlik döneminde başlama eğilimindedir.

Önemli bir nokta cinsel obsesif bozukluğun teşhis edilmesinin zaman alabileceğidir. Genellikle kişi, bu belirtileri klinik olarak tanınana kadar yaklaşık 10 yıl gibi uzun bir süre boyunca deneyimlemeye devam edebilir. Bu süre zarfında kişinin yaşamında önemli zorluklar ve sıkıntılar olabilir.

Cinsel Obsesif Bozukluk Belirtileri Nelerdir?

Cinsel obsesif bozukluk, obsesif kompulsif bozukluğun bir alt türü olduğundan dolayı aşağıda sıralanan belirtilerin cinsel içerikli düşünceler ve davranışları içermesi cinsel obsesif bozukluğun belirtilerine işaret edebilir.

A. Takıntılar (Obsesyonlar)

Zorla ve istenmeden ortaya çıkan, tekrarlayan düşünceler, istekler veya görüntülerdir. Bu düşüncelere, isteklere veya görüntülere karşı koymanın veya onları başka bir düşünce veya davranışla bastırmanın bir çabası vardır.

B. Zorlantılar (kompulsiyonlar)

Takıntılara tepki olarak veya katı bir şekilde uymak gereken tekrarlayan cinsel davranışlar veya zihinsel eylemlerdir.

Bu davranışlar veya zihinsel eylemler, cinsel takıntılar nedeniyle ortaya çıkan kaygıyı azaltmak, korunmak veya korkulan bir durumdan kaçınmak amacıyla yapılır ancak korkunun seviyesi gerçekliğe oranla aşırı düzeydedir.

Cinsel Fanteziler ve Cinsel Obsesyonlar Arasındaki Farklar

Cinsel fanteziler, cinsel düşüncelerdir ve kişinin cinsel olarak uyarılmasına ve zevk almasına yardımcı olurlar. İnsanların kendi istekleri doğrultusunda oluşturdukları bu düşünceler cinsel deneyimlerinin normal bir parçasıdır. Örneğin, insanlar fantezilerinde romantik bir ortamda olmayı, farklı bir partnerle deneyim yaşamayı veya farklı cinsel pozisyonları hayal edebilirler.

Cinsel fanteziler genellikle kişilerin cinsel tatminlerini artırmak, hayal güçlerini kullanmak ve zihinsel bir oyun olarak kullanmak amacıyla tercih edilir.

Cinsel obsesyonlar ise kontrol dışı düşüncelerdir ve kişinin zihinsel sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu obsesyonlar rahatsız edici, takıntılı ve kişinin kontrol edemediği düşünceler veya dürtüler şeklinde ortaya çıkar. Obsesyonlar genellikle kişiyi rahatsız eder, endişeye neden olur ve normal günlük yaşantılarını etkileyebilir. Örneğin, bir kişi sürekli olarak cinsel içerikli rahatsız edici düşüncelerle meşgul olabilir veya kendini sürekli olarak bir kişiye veya cinsel eyleme karşı zorlayıcı düşüncelerle bulabilir.

En Yaygın Görülen Cinsel Obsesyonlar (Takıntılar)

Sadakatsizlik Takıntısı

Bir kişinin partnerinin onu aldattığından veya sadakatsiz olduğundan sürekli olarak endişe duyması veya şüphelenmesi durumunu ifade eder. Bu takıntılı düşüncelere sahip kişiler, partnerlerinin telefonlarını, e-postalarını veya sosyal medya hesaplarını sürekli kontrol etme eğiliminde olabilirler veya hiçbir kanıt olmadan onları sadakatsizlikle suçlayabilirler. Ayrıca yakınlaşmadan kaçınabilirler veya cinsel ilişki sonrasında suçluluk hissi yaşayabilirler.

Sapkın Davranış Takıntısı

Kişinin toplum tarafından ahlaki açıdan kabul edilmeyen, yasa dışı veya tabu sayılan cinsel eylemleri sürekli olarak düşünme ve takıntı haline getirme durumunu ifade eder.

Bu takıntıya sahip olan kişiler, bu dürtülere veya fantezilere sahip olduklarından veya bunları gerçekleştirebileceklerinden korkabilirler. Bu düşünceleri yadırgama, utanma veya iğrenme hissiyle birlikte gelir ve bu nedenle bu düşünceleri tetikleyebilecek durumlardan kaçınabilirler.

Cinsel Yönelim Takıntısı

Bir kişinin cinsel kimliği veya tercihi hakkında sürekli bir endişe veya takıntı durumunu ifade eder. Bu takıntıya sahip kişiler cinsel yönelimleriyle ilgili şüpheler yaşayabilir veya bunu değiştirebileceklerinden korkabilirler.

Ayrıca başkalarının gerçek yönelimlerini öğrendiklerinde nasıl tepki vereceklerini düşünmekten endişe duyabilirler veya duygularına aykırı cinsel davranışlarda bulunarak yönelimlerini kanıtlamaya çalışabilirler.

Din ve Cinsellik Takıntısı

Bir kişinin dini inançları ile cinsel arzuları arasındaki çatışmayı sürekli düşünme veya takıntı haline getirme durumunu ifade eder. Bu takıntıya sahip kişiler, cinsel düşünceler veya duygular nedeniyle kendilerini suçlu veya günahkâr hissedebilirler.

Ayrıca cinsellikleri nedeniyle Tanrı'yı gücendirebileceklerinden veya cehenneme gidebileceklerinden korkabilirler. Bu nedenle cinsel cazibeden kaçınmak veya günahlarının kefaretini ödemek için sıkı kurallar veya ritüeller uygulamak gibi davranışlar sergileyebilirler.

Cinsel Obsesyonlar Geçer mi?

Cinsel takıntılar kendiliğinden geçmeyen, kronik ve kalıcı bir durumdur. Bu nedenle profesyonel tedavi gerektirir. En etkili tedavi yöntemi genellikle psikoterapi ve ilaç tedavisinin bir kombinasyonudur.

Psikoterapi, bireylerin mantıksız düşüncelerini ve inançlarını tanımalarına ve bunlarla başa çıkmalarına yardımcı olur. Bu süreçte kişiler bu düşünceleri sorgulayarak daha gerçekçi ve olumlu olanlarla değiştirmeyi öğrenirler. İlaç tedavisi, cinsel takıntılara eşlik eden semptomları hafifletmek veya kontrol altına almak için kullanılabilir. Profesyonel yardım aramak cinsel takıntılarla başa çıkmada önemli bir adımdır.

Cinsel Obsesif Bozukluk Nasıl Tedavi Edilir?

Farmakoterapi, OKB tedavisinde bir psikiyatri hekimi tarafından düzenlenebilir. Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri (SSRI'lar), OKB için sık reçete edilen ilaçlardır. Bir antidepresan türü olan SSRI'lar, çeşitli bilişsel belirtileri hafifletmek için serotonin seviyelerini düzenlemeye yardımcı olur.

Birçok çalışma, SSRI'ların OKB semptomlarını azaltmak ve işlevselliği iyileştirmek için etkili olduğunu göstermiştir. Ancak ilaç yanıtları kişiden kişiye değişebilir ve olası yan etkilerin ve ilaç etkileşimlerinin hekiminiz tarafından dikkatlice izlenmesi gerekmektedir.

Akla Gelen Cinsel Takıntılar Nasıl Geçer?

Bilişsel-Davranışçı Terapi (BDT), Obsesif Kompulsif Bozukluk'ta yaygın olarak kullanılan ve bilimsel olarak desteklenen bir yöntemdir. BDT, OKB semptomlarını azaltmak için işlevsiz düşünceleri, inançları ve davranışları tanımlamayı ve değiştirmeyi amaçlar.

Bilişsel yeniden yapılandırma ve maruz kalma gibi tekniklerle bireyler müdahaleci düşüncelerle başa çıkma becerilerini öğrenirler. BDT, OKB semptomlarının şiddetini azaltma, başa çıkma becerilerini iyileştirme ve genel refahı artırma konusunda umut verici sonuçlar göstermiştir.

Psikodinamik terapi ise, OKB'nin altında yatan bilinçdışı çatışmaları ve duygusal sorunları keşfetmeye odaklanır. Destekleyici bir ortam sağlayarak bireylerin bilinçdışı süreçleri hakkında farkındalık kazanmalarına ve rahatsız edici düşünceleri yönetme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur.

Psikodinamik terapinin OKB için etkinliğiyle ilgili araştırmalar sınırlıdır ancak kapsamlı bir planda destekleyici bir parçası olarak kullanımı faydalı olabilir.