Çocuklarda Öz Disiplini Geliştirme Yolları

Öz Disiplinin Psikolojik Faydaları

Öz disipline sahip olan bireyler birçok açıdan kendilerini toplum içerisinde belli ederler. Öncelikle bu disipline sahip bireyler kendi sınırlarının, duygusal kapasitelerinin farkında olabilirler. Hangi durumda neye nasıl tepki vereceklerini öngörebilirler. Bu da bu bireylerin kendilerini keşfetme yolunda ilerlemelerini kolaylaştırabilir. Onlara neyin iyi gelip gelmediğini tespit edip öz disiplin sayesinde çeşitli kötü alışkanlıklardan vazgeçebilirler. Böylece bireyler kendilerine en büyük yatırımı yapmış olurlar. Ayrıca öz disiplin sayesinde kontrol altına alınan duygu ve düşünceler bireyleri daha kendinden emin bir hale getirebilir. Kendilerini benliklerine daha yakın hissedebilirler. Bu süreçler ise psikolojik iyi oluşu etkileyebilir. Bireyler kendilerini daha kendiyle barışık, güçlü ve iyi hissedebilirler.

Öz Disiplinin Çocuğun Hayatındaki Rolü

Büyümeyle beraber gelişme potansiyeli gösteren öz disiplin, ilk yaşlardan itibaren çocuğun hayatında aktif bir rol oynar. Çocuklarda öz disiplin, onların akademik ve sosyal yaşantılarının ayrılmaz bir parçasıdır. Akademik hayatlarında öz disiplin, sorumluluk bilincini de beraberinde getirir. Örneğin, teslim edilmesi gereken bir ödev varken, bilgisayar oyunu oynamaması gerektiğini bilen bir çocuk arzusunu bastırarak öz disiplin becerisini harekete geçirebilir ve asıl hedefine doğru istikrarlı bir şekilde ilerleyebilir. Aynı şekilde sosyal yaşantısında öz disiplin becerisi zayıf olan bir çocuk, karşısındakine karşı düşüncesiz bir tutum sergileyebilir, o anda aklından ne geçiyorsa onu söyleyip yapabilir. Ayrıca kendi benliğini öz disiplin sayesinde daha kolay bir şekilde fark edebilen çocuk psikolojik açıdan da daha iyi hissedebilir.

4 Adımda Çocuklara Öz Disiplin Kazandırmak

Çocuklara öz disiplin kazandırabilmek birçok ebeveyn tarafından uğraştırıcı ve zor bir süreç olarak görülebilir. Halbuki belirli adımlar izlendiğinde çocuklara öz disiplin kazandırmak oldukça kolay olabilir. Bu 4 adımla çocuğunuza öz disiplinli olmayı kolay bir şekilde benimsetebilirsiniz.²

1. Çocuğunuza Yaşına Uygun Sorumluluklar Vermek

Alınan sorumluluklar çocukların kendi kapasitelerini görmeleri için çok büyük bir fırsattır. Çocuk, sorumlulukla birlikte bireyselleşmenin temelini atabilir ve kendi yapması gerekenleri fark edebilir. Her ne kadar sorumluluk almak ilk başlarda zor olsa da zamanla çocuk bu sorumlulukların üstesinden geldikçe kendini başarılı hissedebilir ve öz disiplin becerisini kullanarak bunu benimseyebilir. Kendi kendini disipline etmeyi başarmaya başlayan bir çocuk gelecekte de kendi işlerini kendisi halledebilecek, büyük sorumlulukları başarıyla sonuçlandırabilecektir. Buradaki en önemli unsur, ebeveynlerin çocuklarına sorumlulukları onların kendi kişiliklerine ve fiziksel yetkinliklerine göre vermeleridir. Çünkü kapasitelerinin üzerinde verilen her bir sorumluluk onların başarmaya dair inançlarını köreltebilir ve onları sorumluluk almaktan kaçındırabilir.

2. Seçimleri Kendilerinin Yapmaları Konusunda Çocuklarınızı Destekleyin

Birçok ebeveyn çocuklarına seçim hakkı tanıma konusunda temkinli olabilir. Genellikle çocuklarını etkileyecek olan kararları onlara danışmadan verme eğilimindedirler. Ancak çocukların seçimlerini kendilerine bırakmak çocukların öz disiplinlerini oldukça geliştirebilecek bir davranıştır. Kendi seçimlerini yapan bir çocuk neyi sevip sevmediğini, ne yapıp yapması gerektiğini bilmese bile seçimlerini kendisi yaptıkça zamanla seçim yapma becerisi gelişebilir. Bu beceri, çocuğu hem psikolojik açıdan hem de ileri ki yaşantısı konusunda donanımlı bir hale getirebilir. Öz disiplini geliştiren bu davranış çocuğun kendini kontrol edebilmesi ve uzun vadeli bir şekilde kendi hedefini düşünmesiyle bağlantılıdır. Bu yüzden çocuğun hayatını tehdit eden bir unsur olmadıkça ebeveynlerin çocuğun seçimlerini kendisinin yapmasına teşvik etmesinde büyük bir fayda olabilir.

3. Evde Belirli Kurallar Belirleyin

Kurallar, çocuklarda sınır koyma ve koyulan sınırlarla nasıl baş edebileceği konusunda onlara yardımcı olabilir. Bu kurallar düzenli hale geldiği zaman çocuk bu düzeni rutin haline getirebilir ve öz disiplini oluşmaya başlayabilir. Tutumlarını bu kuralların sınırları içerisinde şekillendirebilir ve arzularını başarılı bir şekilde yönetmeyi öğrenebilir. Bu yöntem ceza verme metotu ile karıştırılmamalıdır. Kural koymadaki asıl amaç çocuğunuza tutarlı olabilmeyi öğretmek ve onların içsel disiplinini sağlamaya teşvik etmektir. Bu yüzden koyduğunuz kuralları neden koyduğunuzu açık ve net bir şekilde açıklamanız ve bu kuralları uygulamak konusunda istikrarlı olmanız büyük önem taşıyabilir. Uyuma saati veya eve dönüş saati ebeveynler tarafından evde rahatlıkla uygulanabilecek kurallardan bazılarıdır. Bu saatlerin zaman zaman ebeveynler tarafından esnetilmesi istikrarı sarsacağı gibi çocuğun öz disiplini doğru bir şekilde devam ettirmesi açısından zorluklar meydana getirebilir.

4. Çocuklarınızın İstedikleri Her Şeyi O Anda Karşılamaya Dair Bir Çabanız Olmasın

Birçok ebeveyn çocuklarının istedikleri her şeyi yapma eğilimi gösterebilmektedirler. Çocuklarının ısrarlarına dayanamayıp her an her şeyi yapmaya hazır olan ebeveynler aslında çocuğun öz disiplin sürecini yavaşlatabilmektedirler. Her an her istediğine sahip olan çocuk büyüdüğü zaman istemediği şeylere tahammül edemeyebilir, her zaman istediği şeylerin olmasını isteyebilir. Fakat sosyal hayatta bu mümkün değildir çünkü her istediğimiz o an gerçekleşmeyebilir. Tutumlarını kontrol edebilmesi ve kendi duygularını yönlendirebilmesi için her istediklerinin olabileceğini sanması çocukta öz disiplin gelişiminin duraklamasının yanı sıra büyük bir hayal kırıklığı da yaratabilir. Buradaki en önemli adım çocuğun o an kendi isteğini fark edip bu arzusunu kontrol altına almasıdır. Bunu birkaç kere başarabilen çocuk duygularını daha iyi regüle edebilir.³