Eklektik Terapi Nedir? Teknikleri, Çalışma Alanları, Artı ve Eksi Yönleri

Eklektik Terapi Nedir?

Eklektik terapi, birden fazla teori yönelimi ve tekniğinin kullanıldığı bir terapi yöntemidir. Terapist danışanın bireysel ihtiyacını değerlendirir ve danışanın problemi, terapi hedefi, beklentisi ve motivasyonuna göre en etkili yöntemlerle ihtiyacını karşılamaya çalışır. Bu terapi tekniği aynı zamanda çok modelli ya da bütünleştirici terapi yöntemi olarak da isimlendirilir.

Eklektik terapist seanslarda farklı disiplinlerden yöntemler kullanır ve kanıtlanmış yaklaşımlarla danışana en iyi gelecek terapötik teknikleri bir araya getirir. Eklektik terapistler hiçbir yaklaşımın tek başına mükemmel olmadığını, her kişinin farklı bir terapi planına ihtiyacı olduğunu söyler.

Eklektik terapiler, farklı terapi yöntemlerinin bir arada kullanıldığı bir şemsiye olarak düşünülebilir. Geçmişte terapistler genellikle bir terapi yöntemine katı bir şekilde uysa da günümüzde birçok psikolog farklı terapi yöntemlerinden beslenmektedir.

Araştırmalar da pek çok psikoterapist tarafından eklektik veya bütünleştirici yaklaşımın benimsendiğini göstermektedir. Yapılan bir anket sonucunda terapistlerin yalnızca %15'inin tek bir teori içeren model kullandığı ve pratikte kullanılan ortalama yönlendirme sayısının dört olduğu görüldü¹.

Eklektik Terapi Nasıl Uygulanır?

Eklektik terapi, terapistin kullandığı yöntemlere göre birçok farklı yoldan gidebilir. Bu yüzden en başta bir yapısı yokmuş gibi gözükebilir. Terapistlerin hepsi özel bir süreç yarattığı için herkes farklı bir terapi sürecinden geçer çünkü herkesin yaşadığı zorluk birbirinden farklıdır.

Örneğin, anksiyete bozuklukları oldukça yaygındır ama insanlar farklı kişilik, geçmiş ve deneyimlere sahip olduğu için endişe herkeste farklıdır. Eklektik psikolog her danışanın anksiyetesine farklı yaklaşır.

Endişe yaşıyorsanız terapist size rahatlama teknikleri öğretebilir, sanat terapisinden teknikler deneyebilir, maruz bırakma yöntemini öğretebilir, boş sandalye tekniği ile duygularınızı anlatabilirsiniz.

İlk seansta terapistiniz sizi ve hedeflerinizi anlamak için sorular sorar. Burada amaç detaylı bir değerlendirme yapmaktır. Bu ilk konuşma geçmişiniz, işiniz, kişisel hayatınız, aileniz, destek kaynaklarınız, sosyal kaynaklarınız, kariyeriniz, hedefleriniz ve genel hayat tatmininiz gibi sizi tanımak için sorulan sorulardan oluşur.

Eklektik terapist sizi tanımak ve sizinle güçlü ve güven bağı olan terapötik bir ilişki kurmak için çalışır, güçlü ve zayıf yönleriniz, motivasyonlarınız üzerine yoğunlaşır. Aynı zamanda semptomlar, duygular ve davranış örüntüleri üzerine çalışır, medikal tarihçe ve şu an kullandığınız bir ilaç olup olmadığını sorar.

Terapistler aynı zamanda terapi başlarken semptomlar hakkında bilgi verip kaynak sunarlar ve hangi terapinin sizin için iyi olduğunu anlatırlar. Hangi tekniğin daha yararlı olabileceğini anlamak için neyi hedeflediğinize ve mevcut problemlerinize bakılır. Zaman içinde hedefler değişebilir bu yüzden ilk seansta direkt olarak probleme değil, çözüme yardımcı olabilecek temeller üzerinde çalışılır.

Eklektik terapistler inanç sistemleri, koşulsuz olumlu kabul, umut, güven, empati gibi süreçler ve duygular ve bunlarla ilgili danışanlara dürüst geri bildirim vermek üzerine çalışırlar. Burada amaç danışanın kendisini daha net görmesidir.

Eklektik terapi farklı yöntemlerin danışanlara gelişigüzel bir şekilde uygulanması değildir. Terapistler danışanları için en uygun yöntemleri seçmeye gönüllülerdir. Bunu iyi bir şekilde yapabilmek için her psikolog danışanı kendi durumu içinde değerlendirir ve hedeflerine yaklaşması için ona destek olur. Bu da kişinin düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını anlamayı içerir.

Eklektik Terapi Teknikleri Nelerdir?

Eklektik terapi teknikleri değişken olsa da kesin olan şey terapistlerin her danışanın ihtiyaçlarını bireysel olarak değerlendirmesi ve ona uygun bir plan hazırlamasıdır.

Terapi yönteminin erken taraftarlarından Gordon Paul, terapi tekniğinin kim tarafından, hangi bireye, hangi problem için, hangi durumlarda ve nasıl yardımcı olabileceğine bakmaya çalışarak terapi sürecinin şekilleneceğini söyler.

Eklektik terapi esnektir fakat yine de eklektik terapistler dikkatli bir şekilde her kişi için o kişinin benzersiz ihtiyaçlarına göre bireysel bir plan oluşturur. Eklektik bir terapistin yararlanabileceği teorik yaklaşımlar:

• Davranış terapisi
• Bilişsel davranışçı terapi (BDT)
• Diyalektik davranışçı terapi (DBT)
• Kişi merkezli terapi
• Psikodinamik terapi

Terapist ayrıca bu teorik yaklaşımlardan belirli teknikleri seçecektir. Bu tür tekniklerin örnekleri arasında maruz kalma terapisi, gevşeme terapisi, kabul ve kararlılık terapisi (ACT) ve farkındalık yer alır.

Eklektik Terapi Ne Zaman Kullanılır?

Eklektik terapi, terapist danışanın birçok farklı yaklaşım bir arada olduğunda daha fazla yarar göreceğini düşündüğünde kullanılır.

Terapist, belli bir terapi tipinin istediği sonuçları veremeyeceğini düşündüğünde kullanılır.

Danışan farklı bir terapi tekniği denemek istediğinde kullanılır.

Eklektik terapi hem bireysel hem de grup terapi ortamlarında kullanılabilir.

Eklektik Terapi Hangi Konulara Yardımcı Olabilir?

Eklektik terapiye birçok ihtiyaçta başvurulabilir, kullanılabileceği bazı durumlar ve problemler aşağıda sıralanmıştır:

• Endişe / Anksiyete
• Major Depresyon
• Postpartum Depresyonu
• Evlilik, Aile ve Diğer İlişki Güçlükleri
• Çocuk ve Ergenlerde Okulla İlgili Problemler
• Medikal Problemlerle İlgili Baş Etme ve Sağlık Meseleleri
• Yeme Bozuklukları
• Kişilik Bozuklukları
• Travma Sonrası Stres Bozukluğu
• İlişki Problemleri
• Sosyal Problemler
• Stres
• Panik Atak
• Fobiler
• Duygu Yönetme Zorlukları

Eklektik Terapinin Artı ve Eksi Yönleri

Bütün terapi yöntemlerinde olduğu gibi eklektik terapinin de avantajları ve dezavantajları vardır. Her iki yönü de değerlendirmek sizin için uygun yolu bulmanıza yardımcı olabilir.

Eklektik Terapinin Artı Yönleri

• Esnek bir terapi yöntemidir, bu sayede terapide başarı elde edilebilir.
• Eklektik terapist size en uygun terapi stilini seçer. Eğer işe yaramıyorsa başka bir terapi tekniğine geçilebilir.
• Birçok farklı problem için kullanılabilir. Genellikle insanlar terapiste birden fazla sorun için gider.
• Kullanılan teknikler araştırmalara dayalıdır.
• Artan farkındalıkla kişinin düşüncelerini ve motivasyonlarını değiştirip davranışlarını değiştirebilmesini sağlar.

Terapist değişik terapi yöntemlerinden faydalanarak bir duruma farklı açılardan bakar. Örneğin terapiye ilişki tavsiyesi için giderseniz terapistiniz size çift terapisinden, travma terapisinden, BDT’den teknikler kullanarak bir plan oluşturabilir.

Eklektik Terapinin Eksi Yönleri

• Bazı kişiler farklı disiplinlerden teknikler kullanmak kafa karıştırıcı olabilir.
• Terapist süreci iyi açıklamadıysa kullanılan stratejiler ve anlamları sorgulanabilir.
• Terapist, bir terapi tipinden başka birine hızlıca geçerse danışan terapide uygulanan yaklaşım hakkında kuşkulanabilir.

Eklektik terapi alanında çalışan iyi eğitimli terapistler farklı teknikleri kullanırlar. Bunun için kurslara gider, farklı derslere katılır ve ekstra eğitim alırlar. Eklektik terapi almadan önce terapistinizin bu alanlarda uzman olduğundan emin olmanız gerekir.

Eklektik terapide hem danışan hem de terapistin zamana ihtiyacı vardır. Danışanların eklektik terapide sürecin aktif katılımcıları olmaları beklenir.

Bir Eklektik Terapistte Neye Bakmalıyız?

Terapistin uyguladığı yöntemlerde gerekli eğitimleri almış olması önemlidir. Terapistin eğitimi, uzmanlık alanları, hangi konularda danışanlarına yardımcı olduğu araştırılabilir. Terapist seçerken diğer yöntemlerde de olduğu gibi kişisel meseleleri açarken rahat hissedebileceğiniz biri olmasına dikkat edebilirsiniz.

Terapide yeniyseniz ve bunun hakkında daha fazla şey öğrenmek istiyorsanız terapistiniz hakkında araştırma yapabilirsiniz. Aynı zamanda terapide soracağınız soruları önceden not edebilirsiniz. Ön görüşme yapmak ve süreç hakkında bilgi edinmek birçok danışanın soru işaretlerini giderebilir.

Terapiste Sorulabilecek Sorular

Terapistinize süreç ve kendisi hakkında sorular sorabilirsiniz. Size terapi planı hakkında detaylı bilgi veremeyebilir ama genel olarak terapide ne beklemeniz gerektiği hakkında bilgi verecektir.

• Daha önce benim problemimle çalıştınız mı?
• Terapi yaklaşımınızda hangi ekolleri kullanıyorsunuz?
• Hangi terapinin bana iyi olduğuna nasıl karar vereceksiniz?
• Sizce yaklaşık kaç seans yapacağız?
• Terapide ilerlediğimi nasıl anlayacağım?
• Terapide ilerlediğimi nasıl anlayacaksınız?