Melankoli ile Yüzleşmek: Mutsuzluk Hissinin Kökenleri ve Pozitif Değişim İçin Adımlar

Mutsuzluk Nedir?

Mutsuzluk temel yedi duygudan biridir ve düşük mod, huzursuzluk ve üzüntü hissetme durumları ile ilişkilidir. Hafif durumdan ekstrem duruma kadar ilerleyebilen mutsuzluk temel ve normal bir duygudur.

Mutsuzluk hissi diğer tüm duygular gibi her gün yaşanabilen bir duygudur ve insanların hepsinde, hayvanların ise birçoğunda görülmektedir. İnsanın mutsuz hissedebilmesi için bazen minicik bir ağrı, bir işte gecikme, aksama gibi küçük sayılan sebepler bile yeterli olurken bazen sevilen birinin kaybı, maddi veya fiziksel sorunlar gibi büyük hayat olayları da insanı mutsuz hissettirebilmektedir.

Mutsuzluk çoğu insanın negatif olarak algıladığı, kurtulmaya çalıştığı ve gereksiz gördüğü bir duygudur. Fakat bazen mutsuzluk insana iyi gelmektedir. Mutsuzluk yaşanan olayla baş edememekle bağdaştırılsa da aslında kişinin yaşadığı durumu yavaşça anlamasına ve kabul etmesine olanak sağlamaktadır.

Çoğu zaman bir duruma tepki olarak var olan mutsuzluk, sıkıntılı olmak, acılı olmak, memnuniyetsizlik, tatminsizlik, ilgi kaybı, motivasyonsuzluk ve karamsarlık ile karakterizedir. Mutsuzluk hissi çoğu zaman bir yaşam koşulu, ilişki, iş, sağlık, hayal kırıklığı, kaygı, utanma, korku ve vicdan azabı çekmek, kayıp, yas gibi durumlar sebebiyle var olur ve insan hayatını olumsuz etkileyebilir.

İnsan Neden Mutsuz Hisseder?

İnsan birçok sebepten mutsuz hissedebilir. Hayat insana mutsuzluğu hissettiren için pek çok olayı barındırır. Mutsuzluk hissini yaşatan olaylar çoğunlukla;

• Sosyal ilişkilerde sorunlar
• Okulda, iş yerinde sorun yaşanması
• Sosyal ortamlarda büyük değişimler
• Güven sorunları
• Sıkıntılı durumun içinde kalmak
• Hayatı algılama biçiminde sorunlar
• Baskı altında hissetmek
• Tartışmalar
• Hayatın monoton olması
• Negatif düşünceler
• Gündelik sorunlar
• Düşünce süreçlerinde sorunlar
• Stres
• Taşınmak
• Kayıp yaşamak

olarak sıralanabilse de bunlar gibi daha birçok sorun insanlara mutsuzluk hissini yaşatabilmektedir.

Depresyon ve Mutsuzluk Arasındaki Fark

Mutsuzluk hissini yaşamak kişinin depresyonda olduğu anlamını taşımamaktadır. Mutsuzluk ve depresyon arasındaki önemli farklar duygu değişiminin sebebi, ne kadar sürdüğü ve diğer semptomların yaşanıp yaşanmadığıdır. Duygu değişimi yakın dönemde yaşanan bir olay sebebiyle gerçekleştiyse bu mutsuzluk hissi iken, aylar önce olan bir olay için hissedilen mutsuzluk hissi ve bu hissin hayatı farklı şekillerde etkileyip insanın işlevselliğini bozması depresyondur¹.

Depresyon

Depresyon mental bir rahatsızlıktır ve mutsuzluk depresyonun yalnızca bir belirtisidir. Depresyondaki mutsuzluğun ve diğer semptomların en az 6 ay sürmesi gerekmektedir. Depresyonda mutsuzluğa ek olarak isteksizlik, konsantrasyon problemleri, enerji düşüklüğü, umutsuzluk, uyku sorunları, iştah sorunları, intihar düşünceleri ve eskiden keyif veren aktivitelerin artık keyif vermemesi gibi semptomlar da bulunmaktadır.

Depresyon genetik faktörler, sosyal faktörler, beynin kimyası gibi bir çok faktörün birleşimi ile oluşmaktadır ve mental olarak acı verici bir deneyimdir. Bu duyguyu zaman zaman değil sürekli hissetmek bir depresyon belirtisidir.

Mutsuzluk

Mutsuzluk oldukça normal olan ve kısa süreçler halinde gelen bir duygu durumudur. İnsanın hayatındaki duyguların ve süreçlerinin bir parçasıdır. Bir insanın inişli çıkışlı duygudurumu yaşaması oldukça doğaldır ve bu süreçte mutsuzluk da hissedilen bir duygu olarak insan hayatında var olmaktadır.

Her insan mutlaka mutsuz hisseder fakat her insan depresyona girmez. Mutsuzluk genellikle neşeli bir anı, kahkaha ve sosyal bir etkileşimle geçmektedir. İnsanın mutsuzluğu kendiliğinden geçmektedir ve insan mutsuzken de hayatında işlevsel olabilmektedir. Bir haftalık, birkaç saatlik hatta birkaç aylık mutsuzluklar bile depresyon sayılmamaktadır. Sürekli mutsuz hissetmek depresyon sayılabilmektedir.

Mutsuzluk Hayatı Nasıl Etkiler?

Düşünülenin aksine mutsuzluk insan hayatına kötü etkileri olan bir duygu değildir. Her negatif adlandırılan duygu gibi mutsuzluğun da fazla olanı ve uzun süreni bir sorun teşkil etmektedir ve bu sorun depresyondur. Tek başına ve inişli çıkışlı mutsuzluk hissi insan hayatını iyi yönlerde etkileyebilmektedir.

Tüm duygular gibi mutsuzluk da insana durumlara tepki vermek konusunda yardım etmektedir. İnsan olaylara duyguları ile verdiği bu tepkiler sayesinde mental iyi oluşunu korumaktadır. Aynı zamanda mutsuzluk hissi bireylerin daha iyi iletişim kurmasında yardımcı olmaktadır. İnsanlar çoğu zaman daha iyi bir mod içindeyken konuşmayı tercih etseler de mutsuzken insan duygularını daha rahat ve açık şekilde anlatabilmektedir.

Son olarak mutsuzluk hayattaki zorlu gerçekleri anlamaya ve kabul etmeye yardımcı olan bir duygudur. Bu kabul sonrası insan hayatını daha iyi yönde düzeltmek ve değiştirmek için çaba göstermeye adapte olur.

Mutsuzluk ile Nasıl Baş Edilir?

Ne sebeple mutsuz olunduğundan bağımsız olarak mutsuzlukla baş etmenin yolları bulunmaktadır. Normal aralıklardaki mutsuzluğu yaşayabilmek ve onunla baş edebilmek düşünüldüğü kadar sıkıntılı ve zorlu değildir. İnsanın en çok cevabını aradığı sorulardan biri de “Kendimi mutlu etmek için ne yapmalıyım?” sorusudur. İnsan mutsuz hissettiğinde bununla baş etmenin çok zor olacağını düşünse de normal bir duygu olan mutsuzluğu yaşayan insanın kendini mutlu etmek ve iyi hissetmek için çok ciddi çabalar sarf etmesine çoğu zaman gerek yoktur. Mutsuzluk hissinin geçmesi için birçok yol bulunmaktadır.

1. Mutsuzluğu Kabul Etmek ve Hissetmek

İnsanlar çoğu zaman negatif gördüğü duygular ile baş edebilmek için yanlış adımlar atmaktadır. Mutsuzlukla baş etme sürecinde en sık atılan ve en sağlıksız olan adımlardan biri onu görmezden gelmek, bastırmak ve yok saymaktır. Bunun için kafa dağıtıcı pek çok yöntem kullanılabilmektedir.

Duyguları bastırmak anlık olarak kişiyi iyi hissettirse de kişi uzun vadede çok daha fazla can yakıcı sonuç ile baş etmek zorunda kalır. Bastırılan duygular ileri dönemlerde farklı şekillerde de olsa mutlaka gün yüzüne çıkmaktadır. Kişinin mutsuzluğunu ve zorlu duygularını kabul etmesi onlarla başa çıkabilmenin en uygun yollarından biridir.

Bazen melankolik müzikler dinlemek, ağlamak, yalnız bir gün planlayıp mutsuzluğu yaşamak kişinin mutsuzluğunu aşmasına katkıda bulunur³.

2. Neden Mutsuz Hissettiğini Anlamak

İnsan bazen mutsuz hissetse de sebebini fark etmeyebilir. Mutsuzluğun sebebini bulmak onu geçirme adımlarını atabilmek için gereklidir. Mutsuzluğun sebebini bulmak için gün içinde yapılan aktivitelerin, konuşulan insanların ve hatta konuşulup düşünülen konuların gözden geçirilmesi gerekmektedir.

Gün içinde atılan adımların geriye doğru giderek hafızada takip edilmesi mutsuzluğu anlamak için etkili bir yöntem olabilmektedir. Bazen izlenilen bir dizideki bir replik dahi insanı mutsuz hissettirebilmektedir. Bu gibi küçük ayrıntılar da gözden geçirilmelidir.

3. Mutsuzluğa Dair Yazmak

Özellikle konuşabilecek kimsesi olmadığını düşünen insanlar için yazmak düşünceleri ve duyguları akıldan atmak için etkili bir yöntemdir. İster bir deftere ister kağıda sakin bir ortamda mutsuzluğun sebebinin ve detaylarının yazılması, yaşanılan olayın mutsuzluk dışında neler hissettirdiğinin yazılması ve çözüm varsa çözümün de yazılması mutsuzluğu azaltabilecek bir yöntemdir.

4. Dertleşmek

Mutsuzluk hissini geçirmenin veya azaltmanın en kolay yollarından biri dertleşmek yani sosyal destek almaktır. Bir arkadaş veya bir aile bireyi ile mutsuzluğun sebebinin konuşulması kişiyi rahatlamış ve ferahlamış hissettirirken aynı zamanda farklı bakış açıları kazanmasını da sağlamaktadır.

Aynı zamanda duyguları insanlara anlatmak duyguları yönlendirmeyi kolaylaştırmaktadır. Sevilen insanlardan alınan destek ve sevgi de mutsuzluk hissinin azalmasına sebep olmaktadır. Sosyal destek birçok psikiyatrik ve psikolojik sorunun aşılmasında ciddi etkileri olan bir destek türüdür.

5. Yürüyüş Yapmak

Mutsuzluk hissi fazlalaştığında yürüyüşe çıkmak insanın temiz hava almasını, stresinin azalmasını ve sakinleşmesini sağlamaktadır. Mutsuzluk yaşandığında mekan değiştirmek mutsuzluğun sebebini ortadan kaldırmasa da kişinin bakış açısını değiştirmesine yardımcı olmaktadır.

Yürüyüşe çıkmak ve varsa doğa ile baş başa olmak kişinin stresini azaltmaya yardımcı olmaktadır.

6. Düşünce Şeklini Değiştirmek

Belki de en önemli ve en kalıcı etkiyi sağlayacak olan adım düşünce şekline müdahale etmektir. Pozitif düşünce mutsuzluk hissinde insanın en önemli silahıdır. Olayların gidişatı ve gelecekle ilgili negatif düşünmektense, mantıklı ve pozitif düşünmek insan için hayat kurtarıcı bir beceridir.

Pozitif düşünceyi hayata katmak için akıldaki düşünce dışında alternatif düşüncelerin de var olduğunun farkına varmak gerekmektedir. Geleceğe veya şimdiye dair kötü çıkarımlardansa pozitif çıkarımları da akla getirmek mutsuzluk hissinin azalmasına yardımcı olmaktadır. En kötü anda bile mutlu olunabilecek ufak durumlar bulunmaktadır. İnsanın bu durumların da farkına varması mutsuzluk hissinin yoğunluğunu azaltacak bir etken olacaktır.

7. Sağlıksız Başa Çıkma Yöntemlerini Bırakmak

İnsanlar negatif duyguları yoğun yaşadıklarında anında iyi hissettirecek veya negatif hisleri bastıracak yöntemlere yoğunlaşmaktadırlar. Alkol almak, alışveriş yapmak, yemek yemek, kavga etmek ve tatlı yemek gibi yöntemler mutsuzluk gibi negatif duyguları ancak anlık olarak rahatlatmakta ve azaltmaktadır.

Anlık rahatlamalar yerini uzun vadede sıkıntılara bırakmaktadır. Bu sebeple insan anlık rahatlamalardan kaçınmalı ve yürüyüş yapmak, yazı yazmak, sosyal destek almak gibi daha sağlıklı başa çıkmalara yönelmelidir.

8. Mutluluk Verici Aktiviteler

Mutsuzluk hissi çoğaldığında, kişinin keyif aldığı sağlıklı aktivitelere yönelmesi mutsuzluk hissinden uzaklaşmasını sağlamaktadır. Bunun için sevilen komik bir filmi izlemek, arkadaşlarla buluşmak, keyif verici müzikler dinlemek veya evcil hayvan ile zaman geçirmek gibi aktiviteler kullanılabilmektedir.

Araştırmalar gülmenin gerçekten bir ilaç olduğunu kanıtlamıştır. Yapılan araştırmalara göre sürekli gülmek insan psikolojisi üzerinde pozitif bir etki yaratmaktadır². Bu sebeple insanı keyiflendiren ve güldüren aktivitelere yönelmek mutsuzluk hissini azaltmaktadır.

9. İyi Alışkanlıklar Edinmek

İnsanın duygularını sağlıklı derecede yaşayabilmesi için öncelikle sağlıklı bir hayatı olmalıdır. İyi alışkanlıklar kişinin stres seviyesini düşürmeye yardımcı olmaktadır ve stres seviyesi azaldıkça mutsuzluk da azalmaktadır. Egzersiz yapmak, uyku kalitesine özen göstermek, sağlıklı beslenmek, hobi edinmek ve meditasyon yapmak gibi birçok alışkanlık kişinin psikolojisini güçlendirmekte ve negatif duygularla başa çıkmasını geliştirmektedir.

10. Sürekli Kötü Düşüncelerde Kalmamak

İnsan mutsuz olduğunda onu mutsuz eden olayı durumu veya düşünceyi sıkça düşünüp kendini bir döngünün içine sokmaktadır. Bu döngüde mutsuzluk verici durum düşünüldükçe daha da mutsuz hissedilir ve bu durum içinden çıkılamaz bir hal alır.

İnsanın ona mutsuzluk veren konuyu düşünmesi oldukça normal ve beklenen bir davranış olsa da bunun bir limiti olmalıdır. Özellikle mutsuzluk verici konuya dair bir çözüm veya durumun kendisinin düşünülmesi için kişinin mutsuzluk hissinden biraz da olsa arınması tercih edilir. Yani mutsuzluk olayın üstünden bir süre geçtikten sonra mutsuzluk verici olay düşünülmelidir.