Minnettarlık Duygusu Nedir? Minnettar Olmak Hayatımızı Nasıl Etkiler?

Minnettarlık Nedir?

Minnettarlık bir iyilik, hediye, yardım ya da iyi bir durum karşısında hissettiğimiz içten bir şükran duygusudur. Minnettarlık duygusu, kişinin iç huzurunu ve mutluluğunu arttırmanın yanı sıra kişiler arası etkileşimleri geliştirerek toplumsal iyiliğe de katkı sağlar.

Minnettarlık temelinde “cömertlik”, “zerafet (incelik)”, “armağan” gibi kelimeleri bulunduran hoşnut hissetmeye dayalı bir kavramdır¹. Kökeni Latinceye dayanan bu kavram, “gratia (iyilik)” ve “gratus (sevindirici)” sözcüklerinin birleşiminden meydana gelmiştir².

Bununla birlikte, günümüze yaklaştıkça minnettarlık kelimesi bireylerin yaşamlarındaki olumlulukları fark ederek bunları takdir etmelerini içeren bir yönelim olarak adlandırılmaya başlanmıştır³.

Minnettarlık, Şükran ve Minnet Duygusu

Minnettarlığın tanımına ilişkin dikkat edilmesi gereken bir nokta, çoğu bireyin “minnettar olmak” ile “minnet etmek” kavramını birbiri yerine kullanmasıdır. Minnettarlık, minnet duygusu ile aynı şey değildir.

Minnet, fayda görülen bir iyiliğe karşı zorunluluk ve borçlu hissetmeye bağlı olarak karşılık vermeyi içerir. Bu nedenle beraberinde olumsuz duygular getirir. Minnettarlık ise hoşlanılan bir yaşantı halidir⁴.

Minnettarlık kelimesi ile beraber sıklıkla anılan ve değinilmesi gereken diğer bir kavram da şükran duygusudur. Şükran duygusu minnettarlığı da içine alan daha manevi ve soyut bir kavramdır. Minnettarlık, gözle görülebilen davranışların ortaya çıkmasına daha uygun bir kavramken şükran duygusu içsel süreçleri kapsamaktadır⁵.

Minnettarlık ve Ortaya Çıkış Çeşitleri

Minnettarlığın bireylerdeki oluşumuna bakıldığında bu kavramın her zaman bireyler arasında gerçekleşen bir duygu olmayıp bazen de insan dışı kaynaklar ya da olaylar aracılığı ile ortaya çıktığı gözlemlenmiştir.

Bu kapsamda, bu duygu kazanılan faydaya yönelik farkında olmayı ve o duruma ya da ilgili kişiye pozitif duygularla yanıt vermeyi içermektedir⁶.

Minnettarlık duygusuna yönelik yapılan detaylı çalışmalarda bu duygunun 3 farklı şekilde ortaya çıkabileceği görülmüştür:

1. Gündelik hayattaki bir konuyla ilişkili olarak başka bir bireye karşı duyulan minnettarlık bunlardan ilkidir ve hemen hemen herkes için tanıdık bir duyguyu ifade etmektedir.
2. İlk madde ile benzer özellikler gösterse de farklı olarak bireyin kendisinden bir açıdan daha üstte gördüğü birine karşı hissettiği minnettarlığı kapsar. Bunun ortaya çıkışında bazen inanca dayanan “Tanrı” ya da “evren” görülürken bazen de bireyin statü olarak kendisinden daha üstün gördüğü başkası olabilir.
3. İlk iki maddeden ayrı olarak minnettarlığın bu yansıması, bireyin tamamen kendisinde hissettiği ve karşılık gerektiren bir olay ya da bir başkası olmaksızın ortaya çıkan “minnettar olma hali” ile ilişkilidir⁷.

Minnettarlık Duygusu Yüksek Olan Kişilerin Ortak Özellikleri

Minnettarlık duygusunu benimsemiş olan insanların profili düşünüldüğünde birtakım özelliklerin ortak olduğu anlaşılmıştır. Bu insanlar;

• Bolluğa yönelik bakış açısı ile hareket eden ve mahrumiyet gibi duyguları daha az yaşayan
• Kaynağı fark etmeksizin kendilerini ilgilendiren ve hayatlarına dokunan çok küçük bir katkıyı bile takdir etme eğilimde olan
• Diğer bireylerin dikkat etmediği sıradan zevkleri bile kendileri açısından biricik deneyimleyebilen
• Yaşadıkları minnettarlığı vurgulayan ve bunun önemini bildikleri bir hayat sürdürmektedir⁸.

Yukarıda bahsedilenler göz önüne alındığında daha iyi hissedebilmenin daha olumlu bir bakış açısı ile hareket edebilmek ile ilgili olduğunu söyleyebiliriz. Minnettar bir yaşam tarzını benimseyebilmek de bu durumun bir parçasıdır.

Minnettar Olmak Neden Önemlidir?

Ruhsal sağlık açısından olumlu duyguların sıklıkla deneyimlenmesi, bireylerin gelişimine katkı sağlamakla birlikte olumsuzluklara karşı da daha dirençli olmalarına hizmet etmektedir⁹.

Buradan yola çıkarak minnettarlık duygusunu sıklıkla deneyimleyen bireylerin hırs, kaygı, kıskançlık, düşmanlık ve öfke gibi duyguları daha kolay yönetebildiği anlaşılmıştır¹⁰.

Öte yandan bu duygunun bireysel kazanımların yanında toplumsal kazanımları da desteklediği görülmüştür. Bunun en temel sebebi, yardım almaya ve etmeye dayalı bu sürece şahitlik yapan bireylerin, benzer deneyimler yaşama ve oluşturma isteklerindeki artıştır.

Minnettarlık duygusu pozitif yaşantıların artmasına ve sürdürülmesine katkı sağlayan bir duygu olması bakımından bireylerin sosyal bağlarını ve ilişkilerini güçlendiren bir etkiye sahiptir.

Diğer bir açıdan minnettarlık duygusunun bireylerin iyi oluş düzeylerini arttırarak daha empatik, daha az materyalist hedefler belirleyen, affedici ve yardımsever bireyler olmalarını desteklediği görülmüştür.

Hayatlarında minnettarlığı benimseyen bireylerin iyimser bakış açısı ile hareket etmeye başladığı, kaygı ve depresyona bağlı süreçlerin gelişimine neden olacak olaylara karşı daha temkinli yaklaştığı, olumsuz yaşam deneyimlerini farklı açılardan yorumlayabilme becerisi geliştirdikleri ve kendilerini suçlama davranışlarında azalmalar olduğu gözlemlenmiştir¹¹.

Bu kapsamda, kendimizi ve duygularımızı keşfetmek, yanlış inançlarımızı yeniden yapılandırmak ve düşüncelerimizi düzenleyebilmek hayatımızın geri kalanını da etkileyen çok kıymetli bir beceri olacaktır. Siz de Hiwell aracılığı ile alanında uzman psikologlarımızdan bu alanlarla ilişkili yardım alabilir ve kendinize dair yeni bir adım atabilirsiniz.