Narsist Ne Demektir? Narsist Bireyle Nasıl Başa Çıkılır?

Yetişkin bedenlere saklanmış, kusursuz olduğuna inanan, yıkıcı ve değersiz hissettiren insanlar. Toplumda 100 kişiden biri Narsisistik kişilik bozukluğuna sahiptir. Yani hepimizin hayatında Narsist bireyler olabilir. Peki bu durumla nasıl başa çıkabiliriz?

Narsisistik Kişilik Bozukluğu Nedir?

Narsisistik kişilik bozukluğu kişinin kendini çok önemli, herkesten üstün, mükemmel ve eşi bulunmaz hissetmesi durumudur. Narsisistik kişilik bozukluğu beğenilme gereksinimi ve empati yoksunluğu ile bağdaşan bir kişilik örgütlenmesidir. Narsisistik bireyler oldukça bencil, küçümseyici, ısrarcı, kolay beğenmeyen, katı ve yüksek standartlara sahip, duygusallıktan uzak, kendini oldukça çok seven ve güvensiz kişilerdir.

Narsist bireyler için özür dilemek oldukça zordur. Eleştirel ve asla beğenmeyen kişiler olan Narsistler ile başa çıkmak da oldukça zordur. Diğer insanların ihtiyaçları onlar için çoğu zaman önemli değildir ve şefkat gösterme kapasiteleri düşüktür.

Neden Narsist Olunur?

Kişilik bozuklukları ebeveyn tutumları ile oluşur. Katı ve sert ebeveynlik türünde ebeveynlerin imkansız beklentileri çocuğa yönlendirilmiştir ve çocuk sadece beklentileri karşılandığında takdir edilip sevildiğini hisseder. Bu çocuklara genelde sevgi gösterilmez ya da performansına bağlı olarak sevgi gösterilir.

Her daim en iyi olması beklenen çocuk sonunda mükemmel dışındaki her şeyin kötü, yetersiz ve sevilmez olduğunu öğrenmiştir. Çocuğa karşı duyulan güzel duygular sadece belirli başarılarda görüldüğü için çocuk iyiliğin başarıda olduğunu düşünür. Bu çocuklar sıklıkla eleştirilir ve koşullu sevgiye maruz kalır. Bu sebeple Narsistlerin bu bencil tavırlarının altında oldukça zorlu bir çocukluk dönemi yatar.

Narsisistik Kişilik Bozukluğu Belirtileri

• Büyüklenmecidirler.
• Başarı, güç, zeka ve güzellik gibi konularla aşırı ilgilidirler.
• Kendileri ile aşırı ilgilidirler.
• Özel ve eşsiz olduklarına inanırlar.
• Beğenilmek isterler.
• Bütün iyilikleri hak ettiklerini düşünürler.
• Empati kuramazlar.
• Başkalarının duygu ve gereksinimlerini anlamazlar.
• Saygısız ve kendini beğenmiş tavırlar ile davranırlar.

Narsistlerle Nasıl Baş Edilir?

Narsistle baş etmede en önemli etken kendini tanımaktır. Narsistler genellikle insanları tetikler. Sahip olduğunuz uyumsuz şemalarınızı bilmek  neyde tetikleneceğinizi ve aslında ne olduğunu anlamak konusunda oldukça hayatidir. Narsist kişiler hayatlarında herhangi bir yıkım, kayıp veya sorun olmadığı sürece psikolojik destek almazlar. Çoğu zaman destek almayı bir zayıflık olarak görürler.

Kendi şemalarınızı bilip kendi terapi sürecinizden geçmek sizi bir Narsistin aşağılamalarından veya tetiklemelerinden koruyacaktır. Narsistlerin tetiklediği belirli şemalar vardır. Bunlar boyun eğicilik, kusurluluk, yüksek standartlar, terk edilme, duygusal yoksunluk ve kendini feda şemalarıdır.

Boyun Eğicilik şemasına sahip kişiler manipülatif ve istismar edici insanları hayatlarına almakta ve onlara boyun eğmektedirler. Bu kişiler öfke ve terk edilmeden kaçmak için kendi isteklerini hiçe sayar veya kendi isteklerini karşısındaki insanın istekleri ile değiştirirler. İhtiyaçlarını ve duygularını bastırırlar.

Kusurluluk ve Yüksek Standartlar şemalarına sahip kişiler kendilerinin kusurlu, kötü, istenmeyen ve işe yaramaz olduklarını düşünürler. Eleştiriden kaçmak ve sevilmek için her şeyi hatasız yapmaya çalışırlar. Bu sebeple hayatlarındaki Narsist eleştirel olduğunda kabul görmek için ellerinden geleni yaparlar.

Terk Edilme, Duygusal Yoksunluk ve Kendini Feda şemalarında ise kişiler sevilmediklerini, terk edileceklerini ve kimsenin onları anlamadığını düşünürler. Terk edilme korkusu ve kendini feda örüntüsü ile kendi ihtiyaçlarını bırakıp diğerleri ile ilgilenmeye odaklıdırlar. Bu sebeple boyunlarını eğip ve kendi ihtiyaçlarından vazgeçip hayatlarındaki Narsiste odaklanırlar.

Var olan şemalarınızı bilmek , onları yönetmeyi ve onlarla sağlıklı şekillerde başa çıkmayı öğrenmek Narsist ile baş etme sürecinde oldukça etkili olacaktır.

İlişkide sınır koymaya çalışmak da önemlidir. Bu sınırlar çoğu zaman aşılacak olsa da katı bir şekilde kendi isteklerinizi dile getirmek ve ben de buradayım diyebilmek gerekir. Beklentileriniz, duygularınız ve davranışlarınızın varlığını fark ettirmek için çalışmak gerekmektedir.

Kaynakça

1. Behary, W.T. (2014). Narsistle Ateşkes, Psikonet Yayınları,İstanbul.
2. Ozan, E., Kırkpınar, İ., Aydın, N., Fidan, T. & Oral, M. (2008). Narsisistik Kişilik Bozukluğu: Gelişim Süreçleri ve Yaşamı, Reviews, Cases and Hypotheses in Psychiatry, 2, 25-37.