Online Dating Nedir? Çevrimiçi Flörtleşmenin Artıları ve Eksileri, Mitler ve Gerçekler

Online Dating (Çevrimiçi Flört) Nedir?

Potansiyel romantik partnerlerle tanışmak ve bağlantı kurmak için internet platformlarını veya mobil uygulamaları kullanmaya online dating (çevrimiçi flört) denir. Online tanışma platformları, kullanıcılar arasındaki etkileşimi kolaylaştırmak için mesajlaşma sistemleri, sohbet odaları, görüntülü sohbetler ve uyumluluk faktörlerine veya ortak ilgi alanlarına dayalı olarak potansiyel partnerler öneren algoritmalar gibi çeşitli araçlar ve özellikler sağlar.

Romantik ilişkiler, bireyin psikolojik iyi oluşunda kritik bir rol oynar. İnsanın başkalarıyla bağ kurma ihtiyacı temel bir ihtiyaçtır. Bu ihtiyaç tatmin edici yakın bir ilişki ile karşılandığında çiftler daha sağlıklı ilişkiler kurar, hastalıklardan daha çabuk iyileşirler ve ilişki süreleri artar. Yalnızlık ve sıkıntılı ilişkiler ise buna karşılık artan depresyon ve hastalık riskleriyle sonuçlanabilir¹.

İnsanlar, romantik ilişki kurma dürtüsünün farkına vardıklarından beri kendilerine uygun bir eş bulmanın zor olabileceğini ve bazen de bu konuda yardım almanın yararlı olabileceğini düşünürler. Özellikle son yıllarda ve günümüzde internet üzerinden insanlarla tanışıp flört etmek çok yaygın bir hale geldi.

Tinder ve Bumble gibi uygulamalar gençler arasında oldukça popüler. Yakın zamanda yapılan bir ankete göre ABD’li yetişkinlerin %12’si, bir flört uygulamasından tanışıp ciddi bir ilişki içerisinde olduklarını söylediler. Bir diğer araştırma ise 2005 ve 2012 seneleri arasında gerçekleşen evliliklerin yaklaşık üçte birinin çevrimiçi olarak başladığını buldu¹.

Bu gibi uygulamaları kullanan kişilerin kullanım amaçları birbirinden farklılık gösterebiliyor ve uygulamalar kimisi için olumlu sonuçlar doğururken kimisi için olumsuz sonuçlara yol açabiliyor. Örneğin, online dating uygulamalarını kullanan kişilerin yaklaşık %45’i hayal kırıklığının arttığını ve %30’u flörtleşme hakkında artık daha karamsar olduğunu bildiriyor.

Romantik ilişkiler kurmak konusunda insanların erişebildiği potansiyel eşler kendi sosyal ağlarının ötesine geçemezken internet ortamı, bilinmeyen ve erişilemeyen çok daha geniş bir sosyal ağı bize sunuyor.

Bununla birlikte potansiyel çiftler arasındaki etkileşim bir zamanlar sadece yakın yaşam alanlarında olmalarına bağlıyken artık internet sayesinde insanların aynı ortamda olmalarına gerek kalmadan birçok kanal (anlık mesajlar, sesli notlar, görüntüler) aracılığıyla anlık iletişim gerçekleştirilebiliyor.

Buna ek olarak bir zamanlar insanların eş seçimi daha çok sezgisel gerçekleşirken artık verilere dayanan yeni araçlar sayesinde uygun ortak alanlar (gidilen okul, hobiler, iş) doğrultusunda da eşleşmeler gerçekleşebiliyor.

Çevrimiçi Flört ve Geleneksel Flörtün Farkları

1. İlişkinin Başlama Biçimi

Çevrimiçi flört, ilişkinin başlama mekaniğini birçok açıdan değiştirmiştir². Geleneksel flörtte karşımızdaki kişiyle vakit geçirdikçe onu tanımaya yaklaşırken çevrimiçi flörtte görülen profil üzerinden bir tür değerlendirme yapılır ve çok kısa süre içerisinde karşı tarafa dair bilgiler elde edilebilir.

2. Erişilen İnsan Havuzu

Bununla birlikte online dating uygulamaları, normalde tanışma ihtimali düşük olan potansiyel partnerlere bir araya gelme şansı sunar ve bu erişim sayesinde yeni romantik ilişki olasılıkları oluşur.

Çevrimiçi ve geleneksel flörtün bir başka farkı ise bazı uygulamalardaki algoritmalar sayesinde daha kısa sürede ve daha kolay şekilde ortak hayat stillerine ve bizimle benzer zevklere sahip insanlarla iletişime geçebilmemizdir².

3. Karşıdakini Değerlendirme Süreci

Online dating uygulamalarının geleneksel flörte göre daha negatif taraflarına bakacak olursak romantik bir ilişki çıktısının geleneksel flörte göre daha az olduğunu söyleyebiliriz².

Bu durumun sebeplerinden bir tanesi, yüz yüze bir insanda çekici bulduğumuz özelliklerin sadece uygulama üzerinden yorumlanabilen, daha fiziksel özellikleri ön plana çıkaran özelliklerden farklı olmasıdır. Bir insanla yüz yüze tanıştığımızda onu çekici bulup bulmadığımızı etkileyen birçok faktör vardır fakat çevrimiçi uygulamalarda bu faktör büyük bir oranda dış görünüştür.

Aynı zamanda birçok profile göz atıyor olmak, karşımıza çıkan potansiyel partnerleri çok fazla değerlendirmemize sebep oluyor ve bizi daha yargılayıcı ve eleştirel olmaya teşvik ediyor. Yani, yapılan araştırmalar geleneksel flörtün ve çevrimiçi flörtün hem avantajlarının hem de dezavantajlarının olduğunu bulmuştur fakat elimizdeki verilere göre bilimsel olarak biri diğerinden daha üstün değildir.².

4. Bağımlılık Yönü

Geleneksel flört ve çevrimiçi flörtün başka bir farkı da Tinder veya Hinge gibi oyunlaştırılmış uygulamaların nörokimyasal bağımlılık yapan özellikleri olmasıdır³. Telefonda oyun oynamak, vücudumuzun “ağrı kesicisi” olan endorfinlerini serbest bırakır, bu da daha yüksekte ve iyi hissetmeyi sağlar.

Aynı zamanda bu uygulamalar sürekli bir “ödül” kazandırıyorsa serotonin seviyesi de artış gösterir ve mutluluk seviyesi artar. Son olarak daha fazla potansiyel partner ile etkileşime geçtikçe beynin ödül mekanizması aktive olur ve dopamin hormonu salgılanır. Bu nedenle ne zaman uygulamayı bıraksanız o uygulamayı veya oyunu özlersiniz ve geri dönmek istersiniz³.

Dating Uygulamalarının Dezavantajları

Çevrimiçi flörtün görünen en faydalı yanlarından biri, sonsuz sayıda potansiyel partner erişimi sağlıyor olmasıdır. İnternet ve uygulamalar sayesinde bir sonraki partnerinizi sadece kendi çevrenizde tanıdığınız limitli sayıda insandansa çok fazla farklı insanla tanışma olanağınız oluyor. Ancak bu kadar seçim olması da bir yandan bir sorun haline gelebiliyor.

Çok fazla seçenek oluşu gerçek bir ilişkiye başlamanızı engelliyor olabilir mi?

1. Seçim Felci

Biz tüketiciler olarak artık birçok farklı uygulamadan dilediğimiz yemeği sipariş edebiliyoruz, istediğimiz dizi sitesinden onlarca dizi içerisinden kendimize uygun bir dizi seçip onu izleyebiliyoruz, en küçük ihtiyaçlarımızda bile artık uygulamalar üzerinden seçimlerde bulunuyoruz.

Bu şekilde bakıldığı zaman bu olanaklar çok faydalı gözükse de aslında “choice overload effect” olarak bilinen, çok fazla seçenek ile karşı karşıya kaldığımız zaman zararlı etkileri olabilecek bir tür bunalım, “seçim felci” yaşıyoruz⁴.

2000’lerin başlarında Iyengar ve Lepper tarafından yapılan araştırma, bir markette stantlara konulmuş altılı ve yirmi dörtlü reçelleri tüketicilerin nasıl algılayacağını ve tüketici davranışlarını incelemiştir. Stantta sergilenen çok fazla lezzet olduğu zaman markette alışveriş yapan kişilerin durup standa bakma olasılığının daha fazla olduğunu fakat insanların reçeli satın alma olasılığının daha düşük olduğunu bulmuştur⁴.

Örnek reçel üzerinden yapılan bir araştırma olsa da benzer bir etki çevrimiçi flörtte de ortaya çıkabilir. Tinder veya Match.com gibi uygulamalarda zaman içinde mevcut seçeneklerin sayısının da potansiyel partnerleri daha kolay ulaşılabilir göstermesi ve daha iyi bir partnerin yalnızca tek bir “kaydırma” uzağınızda olduğunu göstermesi sebebiyle ilişkiler olumsuz yönde etkilenebilir.

2. Gerçek ve Sunulan Arasındaki Farklar

Yapılan son anketlere göre online dating uygulamalarını kullanan insanların %86’sı, başkalarının fiziksel görünümlerini yanlış gösterdiğine inandıklarını ve bu aldatmanın da online dating’in en büyük dezavantajı olarak gördüklerini söylediler⁵.

Yapılan bir araştırma, insanların kendilerini uygulama üzerinde nasıl gösterdiklerine ve gösterdikleri ile gerçek görüntüleri arasında olan farkları bilinçli olarak mı farklı sunduklarını araştırdı. Araştırma sonuçları gösteriyor ki gerçek görüntü ve gösterilen görüntü arasındaki tutarsızlıklar (kadınların daha zayıf ve erkeklerin daha uzun olması gibi) bilinçli yapılan bir eylemdir.

Bu çalışmanın katılımcılarından da görüldüğü üzere yaklaşık 10 kişiden 8’i gösterdiklerini özelliklerinden en az bir tanesi konusunda yalan söyledi. Özellikle kilo konusu, hakkında en sık yalan söylenen özellik olarak karşımıza çıktı ve ardından da boy geldi. Yaş konusu bu iki özelliğe göre daha tutarlı sonuçlar verdi⁵.

Dijital olarak artık fotoğraflarda görüntülerimizi değiştirmek de çok kolay bir hale geldi, dolayısıyla bu da geliştirilmiş görüntülerin ve şişirilmiş profillerin çok olduğu bir mecra sunuyor⁶.

Online Dating Hakkında Mitler ve Gerçekler

Aşağıda online dating hakkındaki mitleri ve gerçekleri listeledik⁷.

Online dating uygulamalarında insanlar yalan söylüyor/yanıltıcı profiller oluşturuyor.

Kısmen gerçek: Araştırmaların da gösterdiği üzere birçok insan online dating uygulamalarında kendisini olduğundan farklı gösteriyor. Aslında bu durum geleneksel flört için de geçerli olabilir. İnsanlar flört aşamasındayken karşı tarafın ilgisini daha çok kazanmak ve onaylanmak için birtakım yalanlar söyleyebiliyor.

Online dating uygulamaları çaresiz kişiler içindir.

Mit: Günümüzde flört uygulaması kullananlar için damgalama hala devam etmektedir. Pek çok kişi bu platformları kullananları “çaresiz” olarak nitelendirir ve başka şansları olmadığı için uygulama üzerinden potansiyel partner aradıklarını düşünür. Araştırmalara göre geleneksel veya çevrimiçi yollarla romantik partner arayan insanların arasında anlamlı bir fark yoktur. Hatta online flört eden kişilerin birçoğunun çalışan ve yüksek sosyoekonomik seviyeye sahip kişiler olduğu biliniyor.

Online dating uygulamasında başlayan ilişki uzun sürmez.

Mit: Yapılan bir araştırmada çevrimiçi tanışan çiftlerin geleneksel yolla tanışan çiftlere göre boşanma olasılığının daha düşük olduğu bulundu.

Sizinle daha uyumlu profiller sunan dating uygulamaları daha başarılıdır.

Mit: Eli Finkel ve arkadaşlarının yaptığı incelemeye göre, insanları eşleştiren dating uygulamaları diğerlerine göre daha iyi bir iş çıkarmadı.

Peki online dating sürecinden en çok kim keyif alıyor ve kim daha olumlu sonuçlar elde ediyor?

Online Dating'den En Çok Kim Keyif Alıyor?

Fiziksel çekicilik gibi, karşı tarafın algısını doğrudan etkisi altına alan ve ilgi çekmeyi kolaylaştıran bazı bariz özellikler vardır. Fakat bu durum her türlü pazarlama işindeki gibi yüzeysel veya yanıltıcı sonuçlar doğurabiliyor.

Bunun haricinde cinsiyet faktörü çok önemlidir, evrimsel olarak erkekler kadınlardan çok daha az seçicidir⁷. Tinder gibi online dating sitelerinde erkekler, birçok kadını potansiyel eş olarak görürler ve kadınlar genellikle fiziksel çekiciliğe göre seçilir.

Kadınlar için de bir erkeğin fiziksel görünümü önemlidir ancak sosyal başarı daha da önemlidir. Kadınlar daha çok mesleki başarı, maddi durum veya iyi bir sosyal çevre sunan erkek profillerine ilgi duyarlar⁷. Sonuç olarak online dating uygulamalarının en çok ve kolay “kazananları”, başarılı erkekler ve çekici kadınlar olarak karşımıza çıkıyor.

Çevrimiçi Flörtleşenlere Öneriler

Online dating platformlarının en cezbedici özelliği, çok sayıda potansiyel flört olanağı sağlamasıdır. Fazla seçeneğe sahip olmak genellikle iyi bir şeydir fakat yazıda bahsettiğimiz seçim felci sebebiyle fazla seçeneklerin olması bizi bir tür bunalıma sürükleyebilir.

Online dating uygulamalarını kullanan kişilere önerimiz daha çok karşı tarafı değerlendirme zihniyetinden kaçınmaya çalışmak yönünde olacaktır².

Değerlendirici yaklaşmaktan ziyade karşınızdaki kişiyle keyifli bir etkileşim kurmaya odaklanabilirsiniz. Bununla beraber, potansiyel partner ile yüz yüze görüşmeden önce karşınızdakinin eğer varsa, aşırı yüksek beklentilerinizin hepsini karşılayamayabileceğini kabullenmeniz iyi olabilir, yoksa hayal kırıklığı kaçınılmaz olacaktır.