Psikolojik Yorgunluk Nedir? Mental Yorgunluğun Belirtileri ve Başa Çıkma Süreci

“Kendimi devamlı yorgun ve bitkin hissediyorum. Ne kadar dinlenirsem dinleneyim bu yorgunluğum geçmiyor. Hiçbir şeye enerjim yok!” Bu cümleleri siz de kurar mısınız? İş yerinde uyukladığınız, eve geldiğinizde kendinizi kanepeden kaldıramadığınız olur mu? Tüm bunlar size tanıdık geliyorsa psikolojik yorgunluk yaşıyor olabilirsiniz.

Psikolojik (Mental) Yorgunluk Nedir?

Yoğun şekilde enerjisiz, halsiz ve tükenmiş hissetmeye ve dinlenmiş olmaya rağmen bu durumun azalmadan devam etmesine psikolojik yorgunluk denir. Psikolojik yorgunluğun nedenleri arasında günlük stres seviyesi, gelecek kaygısına bağlı olarak yoğun düşüncelere sahip olmak, geçmişteki olaylara dair tekrarlayıcı düşünceler, yüksek düzeyde fiziksel aktivite veya stres kaynaklı psikolojik rahatsızlıklar yer alabilir.

Uzun süre boyunca stres ve kaygıya maruz kaldığımızda zihinsel olarak kendimizi yorgun hissedebiliriz. Eğer stres ve kaygı uyandıran faktörler ortadan kalkmazsa bu zihinsel veya psikolojik yorgunluk durumu kronik bir hal alabilir. Bu durum da günlük yaşantımızı ve işlevselliğimizi olumsuz yönde etkiler.

Kronik yorgunluk, insanların kendilerini sürekli mutsuz ve bitkin hissetmesine yol açabilir. Hatta bu tür yorgunluğun dinlenmeye rağmen geçmediğini söylebiliriz çünkü kronik yorgunluğun altında genellikle fiziksel sebeplerden çok psikolojik sebepler yatar.

Bir hekime başvurduktan ve gerekli tetkikler yapıldıktan sonra fizyolojik bir hastalık bulunmaması ve dinlenme durumuna rağmen bu yorgunluğun geçmemesi ile psikolojik değerlendirme başlar.

Psikolojik Yorgunluk Belirtileri

Psikolojik yorgunluk; devam eden stres, yoğun ve baskı altında uzun süre çalışma gibi koşullar nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur. Mental yorgunluğun duygusal, bilişsel ve fiziksel birçok belirtisi olabilir. Psikolojik yorgunluğun en yaygın belirtileri arasında şunlar yer alır:

• Gün içerisinde sürekli uyumak isteği veya uyuklama hali
• Eklem ve kas ağrıları
• Gün içerisinde enerji düşüklüğü ve bu durumdan dolayı kişinin günlük işlerini yerine getirememesi
• Uyku sorunları ve uykuda düzensizlik
• Bağırsak ve sindirim sorunları
• Devam eden mutsuzluk ve huzursuzluk hisleri
• Günlük rutinlerde ve sosyal yaşantında bozulma
• Fiziksel anlamda olduğu kadar zihinsel olarak tükenmişlik hissi
• Sürekli olarak panik hali veya gelecekle ilgili kaygılanmak

Bunlara ek olarak zihinsel esneklik azalabilir. Zihnimiz yorgun olduğunda günlük hayatta karşılaştığımız zorlukların üstesinden gelmekte güçlük çekeriz ve direncimiz zayıflar. Örneğin, duygusal dayanıklılığı düşük biri zorlayıcı bir görevin stresi karşısında daha hızlı olumsuz tepkiler gösterebilir.

Aynı zamanda psikolojik yorgunluk yaşayan kişiler, bu yorgunluğun etkisiyle, çevresinde olup bitenlerden kopuk görünmeye, çevresiyle ilişki kurmakta zorlanmaya başlayabilir. Duygusal boşluk hissi belirtiler arasındadır.

Psikolojik Yorgunluk Neden Olur?

Psikolojik yorgunluğun neden olduğunun sebebi kesin olarak her ne kadar bilinmese de ortaya çıkışını kolaylaştırıcı birtakım faktörler olduğu bilinmektedir.

Bu faktörlerin en temelinde stres yer almaktadır. Sürekli stresli bir ortamda çalışmak, iş yaşamının yoğun olması, iş-yaşam dengesinin kurulamaması ile birlikte kendine zaman ayıramamak kronik psikolojik yorgunluğun ortaya çıkmasını etkileyen faktörler arasındadır.

Stres ve iş yaşamının yanı sıra aile sorunları veya ilişki sorunları gibi bireysel problemlerin yoğun olarak yaşandığı bir dönemden geçmek mental olarak yorulmada etkili olabilir.

Son olarak kaliteli uyku dinlenmiş hissederek uyanmak için çok önemlidir. Bu sebeple uyku düzensizliği, geceleri aydınlık ortamda uyumak, yeterli uykuyu alamamak gibi sorunlar kronik yorgunluğu tetikleyebilir.

Psikolojik Yorgunluğun İyileşme Süreci

Kronik yorgunluk yaşayan biri ne kadar dinlenirse dinlensin yorgunluk hissi geçmez. Uzun süreli bir yorgunluk hissi yaşıyorsanız bir uzmana danışmanızda fayda olabilir.

Psikolojik veya mental yorgunluk yaşayan kişilere, bu durumu hafifletmek adına destek yöntemleri veya psikolojik süreçler önerilebilir. Bu süreçte psikolojik veya fiziksel düzeyde kronik yorgunluğa yol açan etkenlerin belirlenmesi oldukça önemlidir.

Psikolojik yorgunlukla başa çıkma süreçleri; psikolojik yorgunluğun şiddetine, bireysel özelliklere ve kişinin motivasyonuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bu kriterler dikkate alındığında, belirtilerin hafiflemesi için destek alınabilir. Hiwell bünyesinde çalışan online psikologlara ulaşabilir ve size en uygun klinik psikologla en kısa sürede çalışmaya başlayabilirsiniz.

Bilişsel davranışçı yaklaşımla, bilişsel düzeyde olumsuz duygu ve düşünceler üzerinde çalışılabilir; mevcut olumsuz duygu ve düşüncelerin daha olumlu olanlarla değiştirilmesi hedeflenir. Stres yaratan etkenlerin belirlenmesi ve bu stres faktörleriyle başa çıkma becerilerinin geliştirilmesi amaçlanır.

Davranışsal düzeyde, kişinin sevdiği ve ona iyi gelen aktivitelere yönelmesi, kendisine daha fazla zaman ayırması ve düzenli bir aktivite planı oluşturması yorgunluk hissinin hafiflemesine katkıda bulunabilir. Aynı zamanda kişi, dinlenmeye ayırdığı zamanı dengeli bir şekilde ayarlamalı ve büyük görevleri küçük parçalara ayırarak planlamalıdır.

Bunun yanı sıra kişinin iş yaşamında küçük ama etkili düzenlemeler yapması, sosyal ilişkilerini geliştirmeye yönelik adımlar atması ve iş yükünü dengeli bir şekilde planlaması psikolojik olarak sürekli yorgun hissetmekle başa çıkma süreçlerinde faydalı olabilir.

Psikolojik Yorgunlukla Baş Etmek İçin 6 İpucu

Psikolojik yorgunlukla baş edebilmenin bazı basit yolları:

1. Kişisel bakım programı yapmak

Size keyif veren uygulamaları günlük yaşantınıza dahil edin. Bu uygulamalar arasında meditasyon veya yoga yapmak ve doğada zaman geçirmek yer alabilir.

2. Düzenli egzersiz yapmak

Araştırmalara göre fiziksel olarak aktif olmak, daha az yorgunluğa yol açar. Egzersiz yapmak, enerji verir ve uykuyu düzene sokma konusunda da etkilidir.

3. Beslenmeye dikkat etmek

Nasıl beslendiğimizin nasıl hissettiğimiz üzerinde ciddi etkisi vardır. Gün içerisinde yeterli su içmek ve sağlıklı yiyecekler tüketmek serotonin üretimini arttırır. Yüksek serotonin ise enerji verir, dayanıklılığı artırır ve bağışıklığı güçlendirir.

4. Uykuyu düzene sokmak

Eğer yeterli uykuyu alamıyorsanız bu durum zihinsel süreçlerinizi etkiler, karar verme ve odaklanma becerinize zarar verir. Uykunuzu düzene sokmak ve uyku hijyeninizi sağlamak için harekete geçmek psikolojik yorgunluğun azalmasında etkili olur.

5. Planlı olmak

Düzensizlik ve dağınıklık odaklanma konusunda sorun yaşamanıza neden olur. Vücudunuzda stres hormonunun salınımı artar ve bu durum psikolojik yorgunluğa sebep olabilir.

6. Zihinsel egzersiz

Bilinçli farkındalık ve meditasyon egzersizleri ile zihninizi sakinleştirebilirsiniz. Nefese dönmek ve anda kalmak zihninizin dinginleşmesine ve kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olur.

Sonuç Olarak

Siz de süregelen bir yorgunluk hissi ile sosyal hayatınızda ve iş hayatınızda zorluklar yaşıyorsanız ve bu yorgunluğun nasıl geçeceğini tam olarak bilemiyorsanız bir uzmana başvurarak yardım alabilir, fiziksel ve psikolojik değerlendirmeler sonucunda tedavi sürecine başlayabilirsiniz.

Zihinsel anlamda yaşadığınız yorgunluk kronikleşse dahi bunun altında yatan sebepleri öğrenmek ve bir an önce harekete geçmek tedavi sürecini kolaylaştırır. Bu sayede ilerleyen süreçte ortaya çıkabilecek problemleri engellemek ve kendinizi daha iyi hissetmek adına büyük bir adım atmış olacaksınız.