Sanatın İyileştirici Gücü

Yapmaktan hoşlandığınız sanatsal bir aktiviteyi düşünün. Bu aktivite dans etmek, resim yapmak, müzikle uğraşmak veya seramik yapmak olabilir. Bu aktiviteyi yaparken hangi duyguları hissediyorsunuz? Bu duygular neşe, heyecan, rahatlık veya huzur gibi daha birçok farklı duygu olabilir.

Sanat, hissettirdiği ve açığa çıkardığı duygularla birlikte bize kendimizi ifade etme şansı tanır ve bunu konuşmadan da yapabilmemize olanak sağlar. Bununla beraber sanat, kişisel bakım ve psikolojik iyi oluş için çok faydalı bir araçtır. Araştırmalar stres, kaygı veya depresyonla mücadele eden kişilerin yaratıcı faaliyetler ile rahatlayabildiklerini gösteriyor¹.

Sanat özellikle de kronik rahatsızlığı olanlar, travma yaşamış kişiler ve yaşlılar üzerinde pozitif bir etkiye sahiptir. Sanatın mental sağlığı desteklerken en olumlu ve güçlü yanlarından biri de farklı türlerinin herkes tarafından ulaşılabilir olmasıdır.

Sanatın Sağlığa Faydaları

Yapılan araştırmalar, insanların kronik hastalık ile mücadele etme sürecinde yaşadıkları karmaşık duyguları sanat yoluyla keşfedebildiklerini gösteriyor⁴. 2007 yılında yapılan bir araştırmaya göre sanatla uğraşmak, 47-74 yaş aralığındaki 11 kadının kanser teşhisini ilk aldıkları zaman hissettikleri öfke ve yas gibi negatif duygularla temas etmelerini sağladı².

Reynolds, aynı zamanda kronik hastalığı olan 30 kadının resimlerdeki, renklerdeki veya temalardaki değişikliklerinin onların hastalığı kabul etme yolunda değişen duygularını sembolize ettiğini buldu². İnsanlar, duygularını yaptıkları sanat ile ifade ettiklerinin her zaman farkında değillerdi ve birçok sanat eserinin önemi çok uzun zaman sonra anlaşıldı.

Sanat eseri yaratmak, insanlara duygularını ifade etme şansı vermenin yanı sıra onları yaşamdaki diğer olaylara duyarlı hale getirerek odaklarını değiştirir ve hastalıkla bağlantılı ortaya çıkan kötü hislerle baş etme mekanizmalarını güçlendirir². Bir araştırma, sanat eseri yaratmanın keyif alma ve neşe, mizah, huzur ve rahatlama gibi diğer pozitif duygularla da ilişkili olduğunu buldu.

Benzer şekilde gelecek için planlar yapmak, sanat yapmak veya sanat hakkında okumak, insanların hem tedavi sırasında hem de günlük yaşamda kronik hastalıklarla ilgili düşüncelerini yönetmelerine yardımcı oldu. Ayrıca sanatın renkler, dokular, desenler, resimler ve kokular gibi duyusal ve estetik yönleriyle ilgilenmenin kişinin zevk alma, canlılık ve hayatta kalma duygularını pekiştirdiği bulundu².

Sanat yapmak kişinin odağını bedensel ve fiziksel rahatsızlıklarından başka bir yöne çeker, “akışta olma’’ halini, doğallığı ve özgürlük hissini artırır. Sanat yapıyor olmak, özgürlük hissinin yanı sıra insanlara yaşamlarında daha çok seçim yapabilme özgürlüğü ve hakimiyet/kontrol duygusu verir².

Ortak bir sanat faaliyetinde bulunmak insanların sosyal bağlantılarını geliştirerek onları hayata karşı psikolojik olarak daha güçlü hale getirir. Reynolds ve Lim (2007), yaptıkları araştırmada yaratıcı etkinliklerin kanserli kadınlara aileleriyle bağ kurma şansı verdiğini ve aynı zamanda kanserin varlığını azalttığını buldu².

Sanatın Psikolojik Faydaları

Bazı araştırmalar, özellikle hobi olarak sanatla ilgilenen yaşlılar ve kronik hastalığı olan kişiler için hem sanat yaratma eyleminin hem de bir sanat çalışmasının bitmiş halini görmenin duyguları, düşünceleri ve fiziksel semptomları yönetmede nasıl bir rol oynadığını inceledi².

Bu araştırma sonucunda sanatla yakından ilgilenmenin kişinin daha olumlu bir benlik algısı edinmesinde, sosyal ilişkiler kurabilmesinde ve genel iyi oluş hali üzerinde olumlu etkileri olduğu bulundu². Aynı zamanda sanatla uğraşmanın beyindeki ödül mekanizmalarını harekete geçirdiği ve stres ve kaygı düzeyini azalttığı araştırmacılar tarafından onaylandı³.

1. Stresi azaltır.

Stresle baş etmenin en güzel yollarından biri sanatla meşgul olmaktır. Art arda çizimler yapmak, boyamak, seramik yapmak, herhangi bir sanatsal aktiviteyle 20 dakikayı aşan bir süre boyunca meşgul olmak stres hormonu olarak bilinen kortizol seviyesini düşürür.

2. Benlik saygısını artırır.

Yaratıcı çalışmalar kişinin kendini iyi hissetmesini sağlar. Hobi ve ilgi alanlarına zaman ayırmak ve bu alanlardaki becerilerini güçlendirmek kendine değer verme ve yeteneklerine güvenme duygularını güçlendirir.

3. İyileştirir.

Travma sonrası iyileşme çok karmaşık ve zor bir süreçtir. Araştırmalar, sanatın söz konusu deneyimin etkilerini hafifletmeye yardımcı olduğunu ve zihin ve beden arasında bağ kurulmasına aracı olarak iyileşme sürecine katkı sağladığını gösteriyor.

4. Dışavurumcu terapi metodu olarak kullanılabilir.

Görsel sanatlar, hareket etme, dans etme, tiyatro gibi dışavurumcu sanat çeşitleri kişisel ve toplumsal gelişimi doğrudan destekler. Dışavurumcu sanat terapisi, kişinin rahatlamasına ve huzur dolmasına olanak sağlayarak depresyon, kaygı ve stresi azaltır.

Sanat Terapisi ile İyi Hissetmek

Ruh sağlığı tedavisi amacıyla sanatla uğraşmak 20. yüzyılın ortalarına ve 2. Dünya Savaşı’nın sonralarına dayanır. Bu savaştan sonra gaziler, savaşta tanık oldukları deneyimleri işlemek amacıyla resimler, çizimler, heykeller ve daha birçok sanat çalışması yapar³.

Drexel Üniversitesi’nden sanat terapisti ve Amerikan Sanat Terapisi Derneği başkanı Girija Kaimal de gazilerin sanatsal terapötik müdahaleleri tercih ettiklerini belirtir ve "Travma gibi ağır deneyimlerden sonra sözel ifadeler kişiler için çok zorlayıcı olabilir. Bu nedenle hastaların sözel olmayan bir ifade yöntemi olan sanatla destekleyen ve hayata bağlayabilen terapi metotlarının kullanılması gerçekten çok önemlidir." diye ekler³.

Resim yapma veya yazı yazma gibi yaratıcı sanat deneyimleri sanat terapisinde bir tür terapi malzemesi olarak da kullanılır⁴. Sanatın iyileştirici gücü, insanların yaşadıkları travmatik deneyimleri atlatmaya çalıştıkları yolda önemli derecede fayda sağlar. Örneğin sanat terapisi çocuklarda akut stres semptomlarını azaltmak için kullanır. Vietnam Savaşı’ndaki gaziler de Travma Sonrası Stres Bozukluğu’nun etkilerinden kurtulmak amacıyla hastanelerde sanat terapisinden faydalanmışlardır⁴.

Günümüzde de sanat terapisinin kullanıldığı birçok alan vardır. Bunlardan bazıları okulda duygusal ve sosyal sorunlar yaşayan çocuklar, DEHB’si olanlar ve düşük benlik saygısına sahip olanlar olarak örneklendirilebilir. Özellikle de travma yaşamış yetişkinlere yapılan müdahalelerde sanatın kullanımı çok yaygındır⁴.

Birçok kronik hastalığı olan ve travma yaşamış kişi için yaşadıkları deneyimi sözel olarak dile dökmek çok zor. Çizim yapmak, resim yapmak, seramik yapmak gibi faaliyetler duyguları açığa çıkarmaya olanak sağlar. Kaimal, sanatın stresi ve diğer negatif duyguları harekete geçirmek için doğru bir yol olduğunu söylüyor ve sanatsal aktivitelerde bulunmanın yaşanılan zor içsel deneyimleri somutlaştırmaya ve dışsallaştırmaya yardımcı olduğunu ekliyor³.

Kendimizi sadece sözel ifade kullanarak sınırlandığımız zaman yaşadığımız olayın büyük bir kısmını kaybederiz. Duyguları daha fazla ve farklı yolla somutlaştırmak, deneyimin tamamını görmeye ve kişinin kendisini ifade etmesine yardımcı olur. Son olarak sanatla uğraşmanın en güzel yanı, insanların yaratıcılık yoluyla psikolojik iyi oluşlarını iyileştirmelerine yardımcı olmasıdır⁵.

Sanat Yoluyla Öz Bakım Uygulama Yolları

Sanatla yüklerinizden kurtulun.

Hayatınızdan çıkarmak istediğiniz şeyleri ve artık taşımak istemediğiniz yükleri boş bir tuvale resimler, çizimler ve renkler yoluyla aktarabilirsiniz. Daha sonra o tuvali dilediğiniz şekilde değerlendirebilirsiniz.

Sanatı “cevap vermek” için kullanın.

Sanat yoluyla cevap verme olumsuz duygularla başa çıkmak için kullanılabilir. Sevdiğiniz birine yazı yazmak, resim yapmak veya kızgın olduğunuz birine duygu ve düşüncelerinizi ifade etmek için sanatı kullanabilirsiniz.

Dikkatli yaratıcılığı deneyimleyin.

Sanatla uğraşırken mutlaka düşünür halde olmanız gerekmez, bu süreç özgürce gerçekleştirilebilir. Dikkatli sanat pratiği yapmak istiyorsanız hayatınızdaki diğer dikkat dağıtıcı öğeleri engelleyin ve kendinize sanat yapmak için alan ve zaman tanıyın.

Düşüncelerinizi kolaj haline getirin.

Gelecekte yapmak istediklerinizi ve olmak istediğiniz yeri farklı sanat yollarıyla kolaj haline getirebilirsiniz. Duygu ve düşüncelerinizi ifade ettiğiniz bir kolaj oluşturarak geleceğe dair sizi heyecanlandıran bir sanat çalışması ortaya çıkarabilirsiniz.

Farklı Sanat Türleri

Aşağıda size iyi gelebilecek farklı sanat türlerini listeledik. Kendi ilgi alanınıza veya becerilerinize göre bir seçim yaparak sanatla iyileşmeye başlayabilirsiniz!

• Karalama
• Boyama
• Yazı yazma
• Fotoğraf çekme
• Seramik/heykel yapma
• Müzik aleti çalma
• Dans etme
• Kolaj yapma
• Moda tasarımı
• Oyunculuk
• Takı yapımı

Sanat, duygusal rahatlama ve öz bakım için güçlü bir araçtır. Kendinizi ifade etmenin sınırsız yolları arasında dolaşırken, stresi azaltabilir, anlamlı bir uğraş bulabilir ve hatta bir hobi edinebilirsiniz.

Kendinize zaman ayırın ve yaratıcı enerjinizi serbest bırakın. İsterseniz karalama yapın, isterseniz bir roman yazın, fotoğraf çekin veya dans edin. Sanatla uğraşmanın sağladığı huzur ve keyfi hissetmek için kendinizi sınırlamayın. Kendi sanat yolculuğunuzda keşfedecek çok şey var!