Ζητήματα Προσκόλλησης Από την Παιδική Ηλικία: Τι Είναι τα Ζητήματα με τον Πατέρα ή Daddy Issues;

Τι Είναι τα Ζητήματα με τον Πατέρα;

Είναι γνωστό ότι η δυναμική των σχέσεων που δημιουργούν τα παιδιά με τους φροντιστές τους, κατά τη διάρκεια των αναπτυξιακών τους χρόνων, έχει αντίκτυπο στις συμπεριφορές, τα πρότυπα και τις μορφές σχέσεων που παρουσιάζουν στην ενήλικη ζωή τους. Είναι δυνατόν να δούμε τα ίχνη της σχέσης του παιδιού με τον πατέρα του σε πολλά σημεία της ενήλικης ζωής του. Τι σημαίνει, λοιπόν, "Ζητήματα με τον πατέρα";

Οι προβληματικές αντανακλάσεις της σχέσης ενός ατόμου με την πατρική φιγούρα, λόγω ενός ιστορικού δυσχερών σχέσεων με τον πατέρα, ή την πατρική φιγούρα ή της απουσίας πατρικής φιγούρας στη ζωή του ατόμου ονομάζονται "Ζητήματα με τον Πατέρα".

Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η έννοια δεν αντιμετωπίζεται στη βιβλιογραφία ως πρόβλημα ψυχικής υγείας, ούτε αναγνωρίζεται επίσημα ως πρόβλημα στις πηγές, πολλοί ειδικοί αναφέρουν μάλιστα ότι η έκφραση "Ζητήματα με τον Πατέρα" μπορεί να είναι προβληματική¹.

Υπάρχουν επιχειρήματα ότι τα παιδιά χρειάζονται έμπιστους ενήλικες στη ζωή τους για να σχηματίσουν ασφαλείς δεσμούς και όταν αυτό απουσιάζει, ενδεχομένως να καταφέρουν το αντίθετο. Κατά συνέπεια, η έλλειψη πατρικής φιγούρας στη ζωή του παιδιού μπορεί να εκδηλωθεί στην ενήλικη ζωή με επιπτώσεις, όπως προβλήματα προσκόλλησης ή αρνητικές συμπεριφορές στις σχέσεις.

Υπό αυτήν την οπτική, ορισμένες συμπεριφορές που παρουσιάζονται στις σχέσεις μπορούν να εξηγηθούν επιφανειακά ως "ζητήματα με τον πατέρα", αλλά είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι οι συμπεριφορές στις σχέσεις, οι προσδοκίες για τις σχέσεις ή οι απόψεις που έχει κανείς για τον εαυτό του και το περιβάλλον του δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο μέσω της σχέσης του με ένα άτομο.

Η Θεωρία της Ανάπτυξης του Φρόιντ

Επειδή τα " ζητήματα με τον πατέρα" δεν είναι μια επιστημονικά αναγνωρισμένη έννοια, δεν είναι γνωστό πώς ακριβώς και πού πρωτοεμφανίστηκε. Ωστόσο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι πρώτοι σπόροι αυτού του θέματος σπάρθηκαν γύρω από το Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα όπως αναφέρει ο Sigmund Freud στην Ψυχαναλυτική Θεωρία του².

Το Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα, γνωστό και ως Οιδιπόδειος Σύγκρουση, περιγράφει τη ζήλια και το θυμό του παιδιού προς το γονέα του ίδιου φύλου, ενώ παράλληλα νιώθει επιθυμία για το γονέα του άλλου φύλου.

Ο Carl Jung, επαυξάνοντας αυτήν την θεωρία, αναφέρει ότι οι κόρες μπορούν επίσης να ταυτιστούν με τις μητέρες τους. Σύμφωνα με αυτό το φαινόμενο, που ονομάζεται σύμπλεγμα της Ηλέκτρας, η κόρη νομίζει ότι βρίσκεται σε ανταγωνισμό με τη μητέρα της προκειμένου να λάβει την αγάπη και την προσοχή του πατέρα της³.

Αν αυτές οι εμπειρίες, οι οποίες συμβαίνουν μεταξύ των 3 και 5 ετών, δεν αντιμετωπιστούν σε αυτό το στάδιο της ανάπτυξης, το παιδί μπορεί να βιώσει αυτό που θεωρητικά ονομάζεται "προσκόλληση". Αυτή η καθήλωση διακόπτει τη φυσιολογική αναπτυξιακή διαδικασία και μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα στην ενήλικη ζωή².

Θεωρία της Προσκόλλησης

Σύμφωνα με την θεωρία της προσκόλλησης, ανεξάρτητα από το φύλο ενός παιδιού, η δυναμική της σχέσης του με τους φροντιστές του θα έχει αντίκτυπο στις σχέσεις του στην ενήλικη ζωή. Έτσι, αυτή τη φορά, το επίκεντρο της θεωρίας δεν είναι οι σεξουαλικές επιθυμίες ή ορμές, αλλά οι σχέσεις¹.

Σύμφωνα με τη θεωρία της προσκόλλησης, τα στυλ προσκόλλησης μεταξύ των φροντιστών και των παιδιών κατά την παιδική ηλικία έχουν σημαντικό αντίκτυπο στο στυλ προσκόλλησης του ατόμου στην ενήλικη ζωή².

Τα παιδιά που νιώθουν ασφάλεια στην παιδική ηλικία και λαμβάνουν σταθερά αγάπη, φροντίδα και ζεστασιά, πιθανότατα, θα έχουν ασφαλείς δεσμούς στην ενήλικη ζωή τους.

Τα παιδιά με απρόσιτους, ασυνεπείς, ψυχρούς και αμελείς γονείς μπορεί να αναπτύξουν ανασφαλές στυλ προσκόλλησης. Για παράδειγμα, τα κορίτσια που βλέπουν τον πατέρα τους ως απρόσιτο και αυστηρό, στην παιδική τους ηλικία, μπορεί να αναπτύξουν ανασφαλή προσκόλληση στην ενήλικη ζωή τους και οι επιπτώσεις αυτού μπορεί να αναφέρονται ως "ζητήματα με τον πατέρα".

Η Σημασία της Σχέσης Πατέρα-Κόρης

Αν και το στερεότυπο των "κοριτσιών με ζητήματα με τον πατέρα" είναι ευρέως διαδεδομένο, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά ερωτήματα σχετικά με τη σημασία του πατέρα στη ζωή των κοριτσιών τους, τη δυναμική της σχέσης μεταξύ των δύο και το πώς αυτή η σχέση αλλάζει στην ενήλικη ζωή⁴. Παρ' όλα αυτά, ας ρίξουμε μια ματιά σε ορισμένες από τις υπάρχουσες έρευνες της βιβλιογραφίας σχετικά με τη σημασία του πατέρα στη ζωή των παιδιών τους.

Τα παιδιά αναπτύσσουν προσδοκίες και σχήματα για τις στενές σχέσεις μέσα από τις σχέσεις τους με κάθε γονέα και εσωτερικεύουν ένα γενικό μοντέλο στενών σχέσεων.

Σε αυτές τις σχέσεις, μαθαίνουν διάφορες δεξιότητες και ικανότητες, όπως η επικοινωνία, οι μέθοδοι επίλυσης συγκρούσεων και η ρύθμιση των συναισθημάτων. Αυτό το εσωτερικευμένο μοντέλο στενών σχέσεων μπορεί να εκδηλωθεί στις μετέπειτα ρομαντικές σχέσεις⁵.

Επιστημονικές Έρευνες που Αποδεικνύουν τη Σημασία της Σχέσης Πατέρα-Κόρης

Υπάρχουν πολλές μελέτες που δείχνουν ότι η ποιότητα της δυναμικής μέσα στην οικογένεια σχετίζεται με σημαντικές πτυχές της ζωής του ατόμου, όπως η σεξουαλικότητα, τα στυλ προσκόλλησης των ενηλίκων και οι κοινωνικές γνώσεις⁶.

Λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις της συμπεριφοράς του πατέρα στην ανάπτυξη των παιδιών, θεωρείται ότι έχει σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της κυρίαρχης ατμόσφαιρας στην οικογένεια.

Τα κορίτσια που μεγαλώνουν σε σπίτια όπου ο πατέρας απουσιάζει για κάποιο λόγο είναι πιο επιρρεπή σε προβλήματα ψυχικής υγείας που σχετίζονται με το συναίσθημα, όπως το άγχος και η κατάθλιψη, ενώ τα αγόρια είναι πιο επιρρεπή σε προβλήματα συμπεριφοράς, όπως η παρορμητικότητα, η κατάχρηση ουσιών και ο εθισμός.

Η αναπτυξιακή βιβλιογραφία δείχνει ότι ο πατέρας παίζει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των κοινωνικών πτυχών του παιδιού και στην προώθηση του διαχωρισμού και της εξατομίκευσής του⁵.

Μελέτες δείχνουν ότι ο πατέρας υποστηρίζει τους έμφυλους ρόλους των παιδιών περισσότερο από ό,τι η μητέρα, διδάσκει στα παιδιά πειθαρχία, αυτονομία και εξατομίκευση και συχνά λειτουργεί ως συμπαίκτης⁵.

Υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι οι κόρες μαθαίνουν θηλυκές συμπεριφορές για να συμπληρώσουν τις αρσενικές συμπεριφορές του πατέρα τους. Κατά συνέπεια, υποστηρίζεται ότι η σχέση με τον πατέρα μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για τις σχέσεις των κοριτσιών με τα αγόρια, συμπεριλαμβανομένων των ρομαντικών σχέσεων⁵.

Σύμφωνα με έρευνες, κορίτσια που μεγαλώνουν έχοντας θερμότερες σχέσεις με τον πατέρα τους, οι οποίες χαρακτηρίζονται από συναισθηματική υποστήριξη και συνέπεια, αρχίζουν να βγαίνουν ραντεβού και να κάνουν σεξ σε μεγαλύτερη ηλικία.

Αυτά τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η φύση και η ποιότητα της αλληλεπίδρασης πατέρα-παιδιού μπορεί να έχει μακροχρόνια επίδραση στις αντιδράσεις σε ψυχοκοινωνικούς στρεσογόνους παράγοντες.

Θετικές Σχέσεις Πατέρα-Κόρης

Μια ζεστή, στενή και ανταποκρινόμενη σχέση πατέρα-κόρης, από τη βρεφική έως την ενήλικη ζωή, έχει ένα ευρύ φάσμα σοβαρών επιδράσεων στις προσαρμοστικές δεξιότητες των κοριτσιών ειδικότερα⁷. Είναι γνωστό ότι η θετική σχέση πατέρα - παιδιού συνδέεται και με περισσότερη συμμετοχή του πατέρα στην αναπτυξιακή διαδικασία του παιδιού κατά την εφηβεία.

• Υψηλή Αυτοεκτίμηση και Αυτοπεποίθηση
• Καλύτερη προσαρμογή στο σχολείο
• Μειωμένη τάση για κατάθλιψη
• Μειωμένη τάση για χρήση ουσιών
• Βελτιωμένη ψυχολογική ευεξία
• Μειωμένα συναισθηματικά προβλήματα και προβλήματα συμπεριφοράς

Στην ενήλικη ζωή, η θετική σχέση με τον πατέρα σχετίζεται στενά με τα εξής:

• Υψηλές ακαδημαϊκές επιδόσεις
• Επαγγελματική επιτυχία
• Αυξημένη πιθανότητα ασφαλούς προσκόλλησης με τον σύντροφο
• Υψηλή ικανοποίηση από τη σχέση
• Υψηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση
• Λήψη υγιών σεξουαλικών αποφάσεων
• Χαμηλό επίπεδο κατάθλιψης
• Χαμηλό άγχος
• Μείωση των διατροφικών διαταραχών

Το γεγονός ότι οι επιπτώσεις μιας θετικής σχέσης πατέρα-κόρης είναι καθοριστικές σε πολλούς τομείς της ζωής, μας βοηθάει να κατανοήσουμε καλύτερα τη σημασία της ποιότητας αυτής της σχέσης για τα παιδιά.

Αρνητικές Σχέσεις Πατέρα-Κόρης

Ακριβώς όπως μια υγιής σχέση πατέρα-κόρης έχει πολλά θετικά αποτελέσματα, έτσι και το αντίθετο μπορεί να επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχολογική υγεία του ατόμου^{8, 9}:

Γυναίκες που διαγνώστηκαν με νευρική βουλιμία, μία εκ των διατροφικών διαταραχών, ανέφεραν ότι είχαν υπερπροστασία ή δεν έλαβαν επαρκή προσοχή, ενώ περιέγραφαν τις σχέσεις τους με τον πατέρα τους.

Μια υγιής σχέση πατέρα-κόρης συνδέεται στενά με την απουσία συναισθηματικών και συμπεριφορικών προβλημάτων, ενώ μια κακή σχέση, με χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Τα κορίτσια που, κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής τους, βιώνουν συγκρούσεις με τον πατέρα τους, που ο πατέρας τους είναι ιδιαίτερα απαιτητικός ή πολύ αυστηρός μπορεί να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Κάποιος που δεν πιστεύει στον εαυτό του μπορεί να αποφεύγει την επίτευξη των στόχων του ή να δυσκολεύεται να αναλάβει δράση, γιατί αμφιβάλλει για τις ικανότητές του και την αξία του. Πολλές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι τα κορίτσια με πατέρα απόντα έχουν χαμηλότερες επιδόσεις στο σχολείο και ότι πάσχει η γνωστική τους ανάπτυξη.

Οι προβληματικές σχέσεις με τους άνδρες και τα καταθλιπτικά συμπτώματα είναι συχνά τα αποτελέσματα της απουσίας, της αδιαφορίας και της απόστασης του πατέρα.

Τα παιδιά που μεγαλώνουν νιώθοντας κοντά στον πατέρα τους, έχουν περισσότερες πιθανότητες κατά την εφηβεία, να αναπτύξουν υγιείς και ικανοποιητικές σχέσεις με τους ενήλικες.

Ο πατέρας που ενθαρρύνει το παιδί του να κάνει το καλύτερο δυνατό αντί να το κάνει να αισθάνεται άχρηστο ή αδύναμο, βελτιώνει την αυτοεκτίμηση του παιδιού του. Ένα κορίτσι που δεν ενθαρρύνεται ούτε υποστηρίζεται σε ό,τι κάνει, που χλευάζεται επειδή παίζει "ανόητα" παιχνίδια, ενδεχομένως, μεγαλώσει νιώθοντας ενοχές. Μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικό για τις δεξιότητες και ικανότητές του, να αμφιβάλλει για την αξία του, ερωτηματικά που ίσως το συνοδεύουν σε όλη του τη ζωή.

Ενδείξεις ότι Μπορεί να Έχετε Προβληματική Σχέση με τον Πατέρα σας

Επειδή η έννοια των ζητημάτων με τον πατέρα δεν αποτελεί κλινική διάγνωση όπως η κατάθλιψη, το άγχος ή οι διατροφικές διαταραχές, δεν είναι δυνατόν να γίνει μια λίστα με τα συμπτώματα αυτού του ζητήματος. Ωστόσο, σύμφωνα με πηγές, υπάρχουν κάποια σημάδια που μπορεί να δείχνουν ότι έχετε μια προβληματική σχέση με τον πατέρα σας ή να έχετε θέματα που σχετιζόμενα με την προσκόλληση¹⁰:

• Κτητικότητα
• Υπερβολική απαίτηση για στοργή
• Φόβος της μοναξιάς
• Έλξη για προβληματικές σχέσεις
• Μπερδεμένη αντίληψη της σεξουαλικότητας
• Ενδιαφέρον για ηλικιακά μεγάλους

1) Κτητικότητα

Η ανησυχία μήπως μείνετε μόνοι σας μπορεί να σας κάνει υπερβολικά κτητικούς σε μια σχέση ή να περιμένετε συνεχή προσοχή από τον σύντροφό σας. Μπορεί να αναρωτιέστε συνεχώς για την πορεία της σχέσης σας και να χρειάζεστε συχνά διαβεβαιώσεις από το σύντροφό σας ότι όλα είναι εντάξει.

2) Υπερβολική Απαίτηση Για Στοργή

Αν μεγαλώσατε με μια ανεκπλήρωτη ανάγκη για ασφάλεια και αγάπη, μπορεί να αναζητάτε στις σχέσεις σας ως ενήλικες κάτι που έλειπε από την παιδική σας ηλικία. Η υπερβολική απαίτηση για στοργή μπορεί να συνοδεύεται από συμπεριφορές όπως το να καταπιέζετε τον σύντροφό σας, να συγκρίνετε τον εαυτό σας με άλλους ή να νιώθετε εγκαταλελειμμένοι ακόμα και όταν δεν υπάρχει κανένα τέτοιο δείγμα.

3) Ο Φόβος Της Μοναξιάς

Οι άνθρωποι που μεταπηδούν από τη μία σχέση στην άλλη χωρίς να κάνουν ειλικρινείς και βαθιές σχέσεις, συχνά φοβούνται ότι θα είναι μόνοι. Το να είστε μόνοι μπορεί να σας φαίνεται τόσο τρομακτικό που μπορεί να παραμένετε σε σχέσεις, ακόμη και αν αυτές δεν σας κάνουν καλό. Μπορεί να βιώνετε σχέσεις γεμάτες συγκρούσεις, σχέσεις που έρχονται και φεύγουν, μπορεί και να διαπιστώσετε ότι αναζητάτε αγχωμένοι, διαρκώς, έναν νέο σύντροφο.

Έλξη για Προβληματικές Σχέσεις

Μπορεί να επιδιώκετε σχέσεις με ανθρώπους που σας κακοποιούν, που επανειλημμένα επιδίδονται σε συμπεριφορές όπως παρενόχληση, απειλές ή χειραγώγηση. Αυτό μπορεί να πηγάζει από την επιθυμία σας να αποκαταστήσετε μια διαλυμένη ή δυσλειτουργική σχέση με τον πατέρα σας. Μπορεί να έλκεστε από ανθρώπους που φαίνονται ψυχροί, απόμακροι ή παραβιάζουν τα όριά σας, επειδή, στο μυαλό σας, αντιπροσωπεύουν τον πατέρα που θέλετε να ευχαριστήσετε.

5) Περίπλοκη Αντίληψη της Σεξουαλικότητας

Κάποιοι άνθρωποι που έχουν προβληματική σχέση με τον πατέρα τους μπορεί να αντικαταστήσουν, με το σεξ, την αγάπη που δεν έλαβαν στην παιδική τους ηλικία. Μπορεί να πιστεύουν ότι το τακτικό ή υπερβολικό σεξ θα βοηθήσει τον σύντροφό τους να τους αγαπήσει περισσότερο. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιούν το σεξ για να ενισχύσουν την αυτοεκτίμησή τους και να νιώσουν καλά με τον εαυτό τους.

6) Ενδιαφέρον για Ηλικιακά Μεγάλους

Ένα φαινόμενο που συνδέεται πιο συχνά με τα "Ζητήματα με τον πατέρα" είναι η έλξη των γυναικών για τους μεγαλύτερους άνδρες. Αν μεγαλώσατε σε ένα σπίτι χωρίς πατρική φιγούρα ή με έναν πατέρα που δεν σας έδινε τη φροντίδα και την προσοχή που χρειαζόσασταν, μπορεί να νιώθετε την επιθυμία να είστε με κάποιον που θα σας προστατεύει και θα σας "φροντίζει". Πιστεύετε ότι ένας μεγαλύτερος άνδρας θα σας δώσει προσοχή, αγάπη και μια σταθερή ζωή, όπως ακριβώς θα έπρεπε να έχετε λάβει από τον πατέρα σας όταν ήσασταν παιδί.

Γιατί η Έννοια των Ζητημάτων με τον Πατέρα Είναι Προβληματική

Η ετικέτα "Ζητήματα με τον πατέρα" μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιαδήποτε συμπεριφορά, σε οποιαδήποτε μορφή σχέσης γυναικών που μπορεί να δίνουν ή να μην δίνουν μεγάλη σημασία στη σεξουαλικότητα, που μπορεί να θέλουν ή να μην θέλουν δέσμευση στις σχέσεις τους και που μπορεί να προτιμούν ή να μην προτιμούν την επικοινωνία. Αυτό μπορεί να οδηγήσει τις γυναίκες να αποδίδουν τις ανάγκες τους στις σχέσεις τους σε θέματα που σχετίζονται με τον πατέρα τους και να αντιμετωπίζουν τις απαιτήσεις ή τις προσδοκίες τους ως "προβληματικές"."

Βέβαια, η αναγνώριση των προτύπων συμπεριφοράς που επιδεικνύει μια γυναίκα στις σχέσεις της και ο προβληματισμός σχετικά με τις επιπτώσεις των προηγούμενων εμπειριών της, προκειμένου να οικοδομήσει σχέσεις που θα την κάνουν πιο ευτυχισμένη, θα έχει θετικά αποτελέσματα στην αυτογνωσία της.

Πάντως, το να χαρακτηρίζει κανείς κάθε προσδοκία ή απαίτηση, εκτός των έμφυλων προτύπων, ως "Ζητήματα με τον πατέρα" και να το κάνει με συγκαταβατικό ή σκωπτικό τρόπο από τον άλλον και όχι από το ίδιο το υποκείμενο, ενισχύει περαιτέρω αυτά τα πρότυπα, δημιουργεί εμπόδιο στις γυναίκες να δημιουργήσουν σχέσεις στις οποίες μπορούν να γνωρίσουν, να ανακαλύψουν και να είναι ο εαυτός τους.

Η σχέση με τους γονείς και οι εμπειρίες της παιδικής ηλικίας είναι σημαντικές για κάθε άνθρωπο. Οι ελλείψεις ή οι αδυναμίες αυτών των σχέσεων έρχονται αντιμέτωπες με τον καθένα μας στην ενήλικη ζωή του.

Όταν εξετάζουμε την έννοια των ζητημάτων με τον πατέρα, όχι μόνο από τη σκοπιά των επιπτώσεων του πατέρα στις κόρες αλλά και στους γιους, μπορούμε να δούμε ότι ο καθένας μπορεί να έχει προβλήματα στη σχέση του με τον πατέρα του και ίσως να κουβαλάει τα ίχνη αυτής της σχέσης σε όλη του τη ζωή.

Ανεξάρτητα από το βιολογικό σας φύλο, την ταυτότητα φύλου ή τον τρόπο με τον οποίο αυτοπροσδιορίζεστε, οι σχέσεις που χτίζετε με τους φροντιστές και οι εμπειρίες της πρώιμης παιδικής σας ηλικίας μπορούν να επηρεάσουν τις συμπεριφορές σχέσεων που επιδεικνύετε στην ενήλικη ζωή¹.