Νιώστε καλύτερα σήμερα!
Πάρτε τον έλεγχο της ζωής σας, όπως και οι 850.000 ευτυχισμένοι πελάτες μας.
Ξεκινήστε
Σκεφτείτε μια καλλιτεχνική δραστηριότητα που σας αρέσει να κάνετε. Η δραστηριότητα αυτή θα μπορούσε να είναι ο χορός, η ζωγραφική, η μουσική ή η κατασκευή κεραμικών. Τι συναισθήματα νιώθετε κατά την ενασχόλησή σας με αυτή τη δραστηριότητα; Τα συναισθήματα αυτά θα μπορούσαν να είναι χαρά, ενθουσιασμός, χαλάρωση ή γαλήνη, μεταξύ πολλών άλλων.
Η τέχνη μας δίνει την ευκαιρία να εκφραστούμε μέσω των συναισθημάτων που προκαλεί και αποκαλύπτει, επιτρέποντάς μας να το κάνουμε χωρίς να μιλάμε. Επιπλέον, η τέχνη είναι ένα εξαιρετικά ευεργετικό εργαλείο για την αυτοφροντίδα και την ψυχολογική ευεξία. Έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν άγχος, στρες ή κατάθλιψη μπορούν να βρουν ανακούφιση μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες1.
Η τέχνη έχει ιδιαίτερα θετικό αντίκτυπο στα άτομα με χρόνιες ασθένειες, σε άτομα που έχουν βιώσει τραύματα και στους ηλικιωμένους. Μια από τις ισχυρότερες και πιο ευεργετικές πτυχές της στην υποστήριξη της ψυχικής υγείας είναι η προσβασιμότητά της σε διάφορες μορφές από όλους.
Τα οφέλη της τέχνης για την υγεία
Μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι μπορούν να εξερευνήσουν τα πολύπλοκα συναισθήματα που βιώνουν ενώ παλεύουν με χρόνιες ασθένειες μέσω της τέχνης4. Μια μελέτη του 2007 διαπίστωσε ότι η ενασχόληση με την τέχνη βοήθησε 11 γυναίκες, ηλικίας 47 έως 74 ετών, να αντιμετωπίσουν αρνητικά συναισθήματα, όπως θυμό και θλίψη, όταν έλαβαν για πρώτη φορά τη διάγνωση του καρκίνου2.
Η Reynolds ανακάλυψε επίσης ότι οι αλλαγές στις εικόνες, τα χρώματα και τα θέματα που χρησιμοποιούσαν 30 γυναίκες με χρόνιες ασθένειες συμβόλιζαν τα εξελισσόμενα συναισθήματά τους, καθώς συμβιβάζονταν με την κατάστασή τους2. Οι άνθρωποι δεν είχαν πάντα επίγνωση ότι εξέφραζαν τα συναισθήματά τους μέσω της τέχνης και η σημασία πολλών έργων τέχνης έγινε κατανοητή πολύ αργότερα.
Η δημιουργία τέχνης όχι μόνο παρέχει στα άτομα την ευκαιρία να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, αλλά και μετατοπίζει την εστίασή τους προς άλλα γεγονότα της ζωής, ενισχύοντας την ικανότητά τους να αντιμετωπίζουν τα αρνητικά συναισθήματα που σχετίζονται με την ασθένεια2. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι η δημιουργία τέχνης συνδέεται επίσης με θετικά συναισθήματα όπως η χαρά, η γαλήνη και η χαλάρωση.
Ομοίως, η κατάρτιση μελλοντικών σχεδίων, η ενασχόληση με την τέχνη ή η ανάγνωση για την τέχνη βοήθησε τα άτομα να διαχειριστούν τις σκέψεις τους που σχετίζονται με τις χρόνιες ασθένειες τόσο κατά τη διάρκεια της θεραπείας όσο και στην καθημερινή ζωή. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι η ενασχόληση με τις αισθητηριακές και αισθητικές πτυχές της τέχνης -όπως τα χρώματα, οι υφές, τα μοτίβα, οι εικόνες και οι μυρωδιές- ενίσχυσε τα συναισθήματα της ευχαρίστησης, της ζωτικότητας και της επιβίωσης2.
Η ενασχόληση με την τέχνη μετατοπίζει την εστίαση του ατόμου μακριά από τη σωματική και φυσική δυσφορία, ενισχύοντας την αίσθηση της «ροής», της φυσικότητας και της ελευθερίας. Πέρα από το αίσθημα της ελευθερίας, η ενασχόληση με την τέχνη παρέχει στα άτομα μεγαλύτερη αίσθηση επιλογής και ελέγχου της ζωής τους2.
Η συμμετοχή σε μια κοινή καλλιτεχνική δραστηριότητα ενισχύει τους κοινωνικούς δεσμούς, καθιστώντας τα άτομα ψυχολογικά πιο ανθεκτικά. Στη μελέτη τους του 2007, οι Reynolds και Lim διαπίστωσαν ότι οι δημιουργικές δραστηριότητες επέτρεπαν στις γυναίκες με καρκίνο να συνδεθούν με τις οικογένειές τους, ενώ παράλληλα μείωναν την αντιληπτή παρουσία του καρκίνου2.
Τα ψυχολογικά οφέλη της τέχνης
Κάποιες μελέτες έχουν εξετάσει πώς τόσο η πράξη της δημιουργίας τέχνης όσο και η θέαση ενός τελειωμένου έργου τέχνης παίζουν ρόλο στη διαχείριση των συναισθημάτων, των σκέψεων και των σωματικών συμπτωμάτων -ιδιαίτερα για τα ηλικιωμένα άτομα και τα άτομα με χρόνιες ασθένειες που ασχολούνται με την τέχνη ως χόμπι2.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η στενή ενασχόληση με την τέχνη επηρέασε θετικά την αυτοαντίληψη, την ικανότητα σύναψης κοινωνικών σχέσεων και τη συνολική ευεξία των ατόμων2. Οι ερευνητές επιβεβαίωσαν, επίσης, ότι η ενασχόληση με την τέχνη ενεργοποιεί τους μηχανισμούς ανταμοιβής του εγκεφάλου, ενώ παράλληλα μειώνει τα επίπεδα άγχους και στρες3.
1. Μειώνει το άγχος.
Ένας από τους καλύτερους τρόπους αντιμετώπισης του στρες είναι η καλλιτεχνική ενασχόληση. Η ενασχόληση με καλλιτεχνικές δραστηριότητες, όπως το σχέδιο, η ζωγραφική ή η κατασκευή κεραμικών για περισσότερο από 20 λεπτά, μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης, της ορμόνης που σχετίζεται με το στρες.
2. Ενισχύει την αυτοεκτίμηση.
Η δημιουργική εργασία βοηθά τα άτομα να αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους. Το να αφιερώνει κανείς χρόνο σε χόμπι και ενδιαφέροντα και παράλληλα να βελτιώνει τις δεξιότητές του σε αυτούς τους τομείς ενισχύει την αυτοεκτίμηση και την εμπιστοσύνη στις ικανότητές του.
3. Προωθεί την επούλωση ψυχικών τραυμάτων.
Η ανάρρωση μετά από ένα ψυχικό τραύμα είναι μια σύνθετη και δύσκολη διαδικασία. Οι έρευνες δείχνουν ότι η τέχνη συμβάλλει στον μετριασμό των επιπτώσεων των τραυματικών εμπειριών και διευκολύνει την επούλωση με την εγκαθίδρυση μιας καλύτερης σύνδεσης μεταξύ του νου και του σώματος.
4. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέθοδος εκφραστικής θεραπείας.
Οι εκφραστικές τέχνες, όπως οι εικαστικές τέχνες, η κίνηση, ο χορός και το θέατρο, υποστηρίζουν άμεσα την προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη. Η θεραπεία με εκφραστικές τέχνες προάγει τη χαλάρωση και τη γαλήνη, ενώ μειώνει την κατάθλιψη, το άγχος και το στρες.
Νιώθοντας καλά μέσω της θεραπείας μέσω της τέχνης (art therapy)
Η χρήση της τέχνης ως εργαλείο για τη θεραπεία της ψυχικής υγείας χρονολογείται από τα μέσα του 20ου αιώνα και την περίοδο μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά τον πόλεμο, οι βετεράνοι δημιούργησαν πίνακες ζωγραφικής, σχέδια, γλυπτά και άλλες μορφές τέχνης για να επεξεργαστούν τις εμπειρίες τους από το πεδίο της μάχης3.
Η θεραπεύτρια τέχνης Girija Kaimal από το Πανεπιστήμιο Drexel και πρόεδρος της Αμερικανικής Ένωσης Θεραπείας Τέχνης δηλώνει ότι οι βετεράνοι προτίμησαν τις καλλιτεχνικές θεραπευτικές παρεμβάσεις. Η ίδια εξηγεί: «Μετά από τραυματικές εμπειρίες, η λεκτική έκφραση μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολη για τα άτομα. Γι' αυτό οι θεραπευτικές μέθοδοι που υποστηρίζουν τους ασθενείς μέσω της μη λεκτικής έκφρασης, όπως η τέχνη, είναι ζωτικής σημασίας για την επανασύνδεσή τους με τη ζωή."3
Οι δημιουργικές καλλιτεχνικές εμπειρίες, όπως η ζωγραφική ή η γραφή, χρησιμοποιούνται επίσης ως θεραπευτικά εργαλεία στην art therapy4. Η θεραπευτική δύναμη της τέχνης παρέχει σημαντικά οφέλη στη βοήθεια των ατόμων να επεξεργαστούν τις τραυματικές εμπειρίες. Για παράδειγμα, η θεραπεία μέσω τέχνης χρησιμοποιείται για τη μείωση των συμπτωμάτων οξέος στρες στα παιδιά. Οι βετεράνοι του πολέμου του Βιετνάμ έλαβαν επίσης θεραπεία τέχνης στα νοσοκομεία για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD)4.
Σήμερα, η θεραπεία τέχνης εφαρμόζεται ευρέως σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών με συναισθηματικά και κοινωνικά ζητήματα στο σχολείο, των ατόμων με ΔΕΠΥ και των ατόμων με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Η τέχνη είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε παρεμβάσεις για ενήλικες που έχουν βιώσει τραύμα4.
Για πολλούς ανθρώπους με χρόνιες ασθένειες ή τραύματα στο παρελθόν, η λεκτική έκφραση των εμπειριών τους είναι απίστευτα δύσκολη. Δραστηριότητες όπως η ζωγραφική ή η κατασκευή κεραμικών προσφέρουν διέξοδο στα συναισθήματα. Η Kaimal περιγράφει την τέχνη ως έναν αποτελεσματικό τρόπο επεξεργασίας του άγχους και των αρνητικών συναισθημάτων, προσθέτοντας ότι η ενασχόληση με καλλιτεχνικές δραστηριότητες βοηθά στην εξωτερίκευση και στη μορφοποίηση δύσκολων εσωτερικών εμπειριών3.
Όταν περιοριζόμαστε στη λεκτική έκφραση, χάνουμε μεγάλο μέρος της ουσίας μιας εμπειρίας. Η εξεύρεση πιο απτών και ποικίλων τρόπων έκφρασης των συναισθημάτων βοηθά τα άτομα να δουν το πλήρες εύρος των εμπειριών τους και να εκφραστούν αποτελεσματικότερα. Τέλος, η ομορφιά της ενασχόλησης με την τέχνη έγκειται στην ικανότητά της να ενισχύει την ψυχολογική ευεξία μέσω της δημιουργικότητας5.
Ασκώντας αυτοφροντίδα μέσω της τέχνης
Απελευθερώστε τα βάρη σας μέσω της τέχνης.
Μπορείτε να μεταφέρετε τα πράγματα που θέλετε να απομακρύνετε από τη ζωή σας και τα βάρη που δεν επιθυμείτε πλέον να κουβαλάτε σε έναν κενό καμβά μέσω σχεδίων και χρωμάτων. Στη συνέχεια μπορείτε να επιλέξετε να ερμηνεύσετε ή να μεταμορφώσετε τον καμβά όπως εσείς επιθυμείτε.
Χρησιμοποιήστε την τέχνη για να «απαντήσετε»
Η χρήση της τέχνης για να απαντήσετε σε εσωτερικά σας ερωτήματα μπορεί να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τα αρνητικά συναισθήματά σας. Μπορείτε να γράψετε, να ζωγραφίσετε ή να εκφράσετε τα συναισθήματά σας μέσω της τέχνης, είτε για ένα αγαπημένο σας πρόσωπο είτε για κάποιο άτομο με το οποίο είστε αναστατωμένοι/ες.
Βιώστε τη δημιουργικότητα με επίγνωση.
Η ενασχόληση με την τέχνη δεν απαιτεί βαθιά σκέψη- η διαδικασία μπορεί να γίνει με ελεύθερη ροή. Αν θέλετε να εξασκήσετε την τέχνη με επίγνωση, εξαλείψτε τους περισπασμούς και αφιερώστε χρόνο και χώρο για τη δημιουργικότητα.
Μετατρέψτε τις σκέψεις σας σε ένα κολάζ.
Δημιουργήστε ένα κολάζ που αντιπροσωπεύει τους μελλοντικούς στόχους και τις φιλοδοξίες σας. Η έκφραση συναισθημάτων και σκέψεων μέσω ενός κολάζ μπορεί να οδηγήσει σε ένα εμπνευσμένο έργο τέχνης για το μέλλον σας.
Διαφορετικές μορφές τέχνης
- Doodling
- Ζωγραφική
- Γράψιμο
- Φωτογραφία
- Κεραμική/Γλυπτική
- Εξάσκηση μουσικού οργάνου
- Χορός
- Κατασκευή κολάζ
- Σχεδιασμός μόδας
- Ηθοποιία
- Κατασκευή κοσμημάτων
Βρείτε χρόνο για τον εαυτό σας και απελευθερώστε τη δημιουργική σας ενέργεια. Υπάρχουν τόσα πολλά να ανακαλύψετε στο καλλιτεχνικό σας ταξίδι!
References
- https://thewholeu.uw.edu/2022/04/11/art-for-self-care-and-mental-health/
- Titus, J. E., Sinacore, A. L. (2013). Art-makinf and well-being in healthy young adult women. The Arts in Psychotherapy, 40(1). https://doi.org/10.1016/j.aip.2012.09.006
- https://www.smithsonianmag.com/science-nature/can-art-therapy-help-patients-deal-with-mental-health-struggles-during-the-pandemic-180980310/
- Judith Pizarro MA (2004) The Efficacy of Art and Writing Therapy: Increasing Positive Mental Health Outcomes and Participant Retention After Exposure to Traumatic Experience, Art Therapy, 21:1, 5-12, DOI: 10.1080/07421656.2004.10129327
- https://www.mentalhealth.org.uk/explore-mental-health/blogs/how-arts-can-help-improve-your-mental-health/
- Leckey, J. The therapeutic effectiveness of creative activities on mental well-being: A systematic review of the literature. J. Psychiatr. Ment. Health Nurs. 2011, 18, 501–509. https://doi.org/10.1111/j.1365-2850.2011.01693.x
