Τι Είναι Μια Τοξική Σχέση; Πώς Καταλαβαίνετε αν Βρίσκεστε σε Τοξική Σχέση;

Τι Είναι Μια Τοξική Σχέση;

Όλοι έχουμε ακούσει τον όρο "τοξική σχέση" τελευταία, που σημαίνει ότι μια σχέση είναι σαν δηλητήριο, αντί να ανεβάζει τη διάθεσή μας σε ένα πιο θετικό σημείο, μας τραβάει προς τα κάτω. Όταν βρισκόμαστε σε μια τοξική σχέση, μπορεί να νιώθουμε ότι το άλλο άτομο δεν μας υποστηρίζει, δεν μας καταλαβαίνει, μας παραμελεί ή μας υποτιμά.

Αν δεν αισθάνεστε συναισθηματική, ψυχική ή ακόμα και σωματική ασφάλεια στη σχέση σας, μπορεί να βρίσκεστε σε μια τοξική σχέση. Οι σχέσεις που σας κάνουν συνεχώς να αισθάνεστε άσχημα, που σας κάνουν να αμφιβάλλετε για την αυτοεκτίμησή σας, που βλάπτουν τις θετικές αντιλήψεις σας για τον εαυτό σας μπορούν να γίνουν τοξικές με την πάροδο του χρόνου.

Η τοξικότητα μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορα είδη σχέσεων όπως στις ερωτικές σχέσεις, φιλικές σχέσεις, εργασιακές σχέσεις, οικογενειακές σχέσεις κ.ο.κ.

Πώς Καταλαβαίνω ότι Βρίσκομαι σε Μια Τοξική Σχέση;

Τοξικές χαρακτηρίζονται οι σχέσεις που περιλαμβάνουν σωματική ή λεκτική κακοποίηση, αλλά υπάρχουν και άλλα σημάδια που υποδεικνύουν ότι μπορεί να βρίσκεστε σε μια τοξική σχέση. Μπορεί να βρίσκεστε σε μια τοξική σχέση εάν βιώνετε τις ακόλουθες καταστάσεις:

• Νιώθετε εξάντληση και αίσθημα εγκλωβισμού
• Παρατηρείτε ότι οι αποφάσεις και οι συμπεριφορές σας υποκινούνται από φόβο, θυμό, ενοχές
• Νιώθετε ότι οι ανάγκες σας αγνοούνται
• Δίνετε υπερβολική προσοχή στις πράξεις σας από φόβο μήπως αναστατώσετε το σύντροφό σας
• Φοβάστε συνεχώς την αντίδραση του συντρόφου σας
• Αισθάνεστε συχνά ότι σας χρησιμοποιεί, σας εκμεταλλεύεται ή σας περιφρονεί
• Νιώθετε συνεχώς ότι σας λέει ψέματα
• Διαπιστώνετε μεγάλη αστάθεια στη διάθεση του άλλου ατόμου
• Νιώθετε ότι τα όριά σας ξεπερνιούνται
• Κακοποιείστε συναισθηματικά- ιδιαίτερα, βιώνετε λεκτική και συναισθηματική κακοποίηση που είναι χειριστική, ταπεινωτική, ελεγκτική ή τιμωρητική

Διαφορές Μεταξύ Μιας Υγιούς Και Μιας Τοξικής Σχέσης

Αν προσπαθείτε να καταλάβετε αν η σχέση σας είναι τοξική, είναι σημαντικό να εξετάσετε ποιες συμπεριφορές επαναλαμβάνονται συχνά σε αυτή τη σχέση σας. Τα μακροχρόνια μοτίβα επιθετικής και τοξικής συμπεριφοράς που ελέγχουν το θύμα και διατηρούν τους θύτες στην εξουσία είναι πολύ συνηθισμένα στις τοξικές σχέσεις.

Οι υγιείς ερωτικές σχέσεις έχουν θετικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη. Είναι σημαντικό να έχετε μια ιδέα για το πώς μοιάζει μια "υγιής" σχέση.

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι έφηβοι που κινδυνεύουν από ψυχικές διαταραχές έχουν λιγότερες πιθανότητες να εμπλακούν σε υγιείς διαπροσωπικές συμπεριφορές³.

Δηλαδή, ένα άτομο με ψυχική διαταραχή που προκαλεί καταθλιπτικές τάσεις (όπως η μείζoυσα κατάθλιψη ή η διπολική διαταραχή) είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιήσει τοξικά πρότυπα συμπεριφοράς σε μια ερωτική σχέση. Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτά δεν σημαίνουν ότι όλοι όσοι αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας θα βρίσκονται σε τοξικές σχέσεις.

Τι είναι, λοιπόν, αυτό που κάνει μια σχέση υγιή; Μια υγιής σχέση δεν είναι η "τέλεια σχέση". Οι διαφωνίες και οι καβγάδες μπορούν να συμβούν ανά πάσα στιγμή σε μια σχέση. Αυτό που έχει σημασία είναι το πώς επικοινωνείτε με τον σύντροφό σας και πώς αντιμετωπίζετε την κατάσταση όταν προκύπτουν αυτές οι διαφωνίες. Έτσι, ένας τρόπος για να αποφύγετε την τοξικότητα στην σχέση σας είναι να μάθετε πώς να κάνετε υγιείς συζητήσεις.

Σύμφωνα με έρευνες, οι γονείς που αποτελούν θετικά πρότυπα επικοινωνίας έχουν σημαντικό μερίδιο στις μελλοντικές ερωτικές σχέσεις των παιδιών τους⁴.

Η έρευνα δείχνει ότι η επικοινωνία είναι το πιο σημαντικό δομικό στοιχείο μιας υγιούς σχέσης και ότι η ανοιχτή και ειλικρινής επικοινωνία μεταξύ των συντρόφων ενισχύει την εμπιστοσύνη στη σχέση. Οι άνθρωποι που αισθάνονται ότι υποστηρίζονται από τον σύντροφό τους αναφέρουν επίσης ότι βρίσκονται σε μια υγιή σχέση.

Επιπτώσεις των Τοξικών Σχέσεων

Οι τοξικές σχέσεις μπορούν να βλάψουν την αυτοεκτίμησή σας, τη γενικότερη ψυχική κατάσταση, ακόμη και τη σωματική υγεία ενός ατόμου. Επαναλαμβανόμενες εμπειρίες κακής επικοινωνίας σε μια σχέση μπορεί να απομακρύνουν το άτομο από άλλες σχέσεις, να πυροδοτήσουν καταθλιπτικά συναισθήματα και να συμβάλουν σε προβλήματα ύπνου και διατροφής.

Μπορεί να διαπιστώσετε ότι ένα άτομο που βρίσκεται σε μια τοξική σχέση δεν δίνει αρκετή προσοχή στην αυτοφροντίδα του, προσπαθεί συνεχώς να ανακάμψει από μια κλονισμένη σχέση, μπορεί να παραμελήσει σημαντικούς τομείς της ζωής του, όπως η προσωπική υγιεινή, η τακτική άσκηση, τα χόμπι και οι δραστηριότητες ρουτίνας. Στο τέλος της ημέρας, αυτή η παραμέληση επηρεάζει αρνητικά τη σωματική και ψυχική υγεία.

Επιπλέον, έρευνες δείχνουν ότι οι τοξικές σχέσεις μπορούν να οδηγήσουν σε αγχώδεις και σχετιζόμενες διαταραχές ή να τις επιδεινώσουν⁵. Συνοψίζοντας, οι σχέσεις που χαρακτηρίζουμε ως τοξικές μπορούν να σας οδηγήσουν να απομακρύνετε σημαντικά για εσάς άτομα από τη ζωή σας, να μειωθεί η λειτουργικότητά σας, να καταναλώνετε τροφές υπέρμετρα για παρηγοριά και να καταφύγετε στη χρήση ουσιών.

Από την άλλη πλευρά, μια υγιής σχέση θρέφει και ενθαρρύνει το άτομο και παίζει ρόλο στην ανακούφιση από το άγχος και το στρες⁵.

Γιατί Παραμένουμε σε Τοξικές Σχέσεις;

Αν και μερικοί άνθρωποι τερματίζουν μια σχέση όταν τα τοξικά πρότυπα συμπεριφοράς του συντρόφου τους γίνονται για πρώτη φορά εμφανή, πολλά θύματα συναισθηματικής, λεκτικής ή σωματικής κακοποίησης μπορεί να παραμείνουν σε μια μακροχρόνια καταχρηστική σχέση.

Πολλές φορές, τα θύματα παραμένουν στη σχέση από οικονομική ανάγκη, επειδή αισθάνονται ότι είναι καλύτερο για τα παιδιά τους ή από αγάπη για τον σύντροφό τους. Φυσικά, την απόφαση του θύματος να εγκαταλείψει το σύντροφό του επηρεάζουν επίσης η έκταση και η σοβαρότητα της κακοποίησής του.

Όσο πιο τοξική είναι η συμπεριφορά στη σχέση, τόσο πιο έντονες είναι οι καταστροφολογικές σκέψεις του θύματος για χωρισμό. Ειδικά όταν το θύμα απειλείται, αδυνατεί να εγκαταλείψει τη σχέση και ανησυχεί ότι αν εγκαταλείψει το σύντροφό του, θα πάθει κακό ή ακόμα και θα σκοτωθεί.

Πώς να Τερματίσετε Μια Τοξική Σχέση

Αν βιώνετε κάποιο από τα παραπάνω σημάδια τοξικής σχέσης, ένα από τα καλύτερα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για τον εαυτό σας είναι να μην το κρατήσετε μυστικό. Μπορείτε να μιλήσετε σε κάποιον που εμπιστεύεστε και να λάβετε υποστήριξη από τους κοντινούς σας ανθρώπους.

Αν ο σύντροφός σας δείχνει ειλικρινή επιθυμία να αλλάξει, μπορείτε να εξετάσετε το ενδεχόμενο θεραπείας ζεύγους, αλλά αν υπάρχει βία ή εξαναγκαστική συμπεριφορά, σας προτείνουμε να αναζητήσετε ατομική βοήθεια.

Υπάρχει η δυνατότητα να διορθώσετε τα τοξικά μοτίβα στη σχέση σας, ανακτώντας την αυτοπεποίθησή σας και μαθαίνοντας να θέτετε όρια, όσο το δυνατόν περισσότερο, χωρίς σπασμωδικές αντιδράσεις. Αν έχετε προσπαθήσει να θέσετε όρια στα τοξικά πρότυπα συμπεριφοράς του συντρόφου σας και ο σύντροφός σας αρνείται να σεβαστεί αυτά τα όρια, ίσως ήρθε η ώρα να αναθεωρήσετε τη σχέση σας.

Χρήσιμες Συμβουλές για τον Τερματισμό Μιας Τοξικής Σχέσης

Αν και ο τερματισμός μιας σχέσης μπορεί να είναι πολύ δύσκολος για διάφορους λόγους, μπορείτε να δώσετε προτεραιότητα στις ανάγκες σας και στην υγεία σας με το να είστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας σχετικά με τη σχέση σας.

Το πώς θα επιλέξετε να τερματίσετε τη σχέση μπορεί να εξαρτάται από την κατάσταση στην οποία βρίσκεστε και από το πόση ασφάλεια αισθάνεστε. Ακολουθούν ορισμένες προτάσεις που μπορεί να σας βοηθήσουν σε αυτή τη διαδικασία:

Επανεξετάστε τις Αρνητικές Συμπεριφορές στις Οποίες Έχετε Εκτεθεί στο Παρελθόν.

Για να μπορέσετε να πείτε στον εαυτό σας με ειλικρίνεια πώς πραγματικά αισθάνεστε για τη σχέση σας, πρέπει να σταματήσετε να την αρνείστε. Μπορείτε να ξεκινήσετε θέτοντας στον εαυτό σας κάποιες ερωτήσεις:

• Αισθάνεστε περισσότερη εξάντληση όταν περνάτε χρόνο με τον σύντροφό σας;
• Είστε μαζί επειδή "πρέπει" να περνάτε χρόνο μαζί του ή το θέλετε πραγματικά;
• Είστε πάντα στην πλευρά που δίνετε στον σύντροφό σας ή η σχέση σας είναι ισότιμη;
• Αισθάνεστε ταπείνωση και θυμό ή όμορφα όταν είστε μαζί;

Καταγράψτε τα Συναισθήματά Σας.

Αν δυσκολεύεστε να θυμηθείτε συναισθήματα που έχετε βιώσει στο παρελθόν, μπορείτε να κρατάτε από εδώ και στο εξής ημερολόγιο με τα συναισθήματά σας. Παρατηρήστε και σημειώστε τη συμπεριφορά του συντρόφου σας, πώς σας έκανε να νιώσετε, τι ειπώθηκε και τι θέλατε να πείτε.

Σκεφτείτε Πώς η Σχέση σας Ωφελεί.

Αν βρίσκεστε σε μια τοξική σχέση, είναι σημαντικό να ρωτήσετε τον εαυτό σας: "Νιώθω καλά ή όχι σε αυτήν τη σχέση;"

Είναι δύσκολο να κάνετε αυτές τις ερωτήσεις, αλλά ίσως αυτά τα μοτίβα είναι ακριβώς αυτό που πρέπει να ανακαλύψετε.

Αποφασίστε Πώς να Τερματίσετε τη Σχέση σας.

Πώς μπορείτε να τερματίσετε αυτή τη σχέση; Ένας τρόπος είναι να εξηγήσετε απευθείας στον σύντροφό σας ότι επιλέγετε να τερματίσετε τη σχέση, αιτιολογώντας τους λόγους. Ένας άλλος τρόπος είναι να επιλέξετε σταδιακά να επικοινωνείτε όλο και λιγότερο με τον σύντροφό σας, επιτρέποντας στη σχέση να τελειώσει με την πάροδο του χρόνου.

Τέλος, μπορείτε επίσης να επιλέξετε να τερματίσετε απότομα την επικοινωνία με το σύντροφό σας (ειδικά αν βρίσκεστε σε μια σχέση που απειλεί την ασφάλειά σας).

Προσπαθήστε να Κάνετε Πράγματα που σας Κάνουν Να Αισθάνεστε Καλά Μετά τον Χωρισμό σας.

Μπορείτε να επιστρέψετε σε μια δουλειά ή ένα χόμπι που ονειρευόσασταν να κάνετε αλλά είχατε βάλει σε δεύτερη μοίρα. Μπορείτε, επίσης, να κάνετε διαλογισμό και γιόγκα για να νιώσετε καλύτερα. Μπορείτε να έχετε κοινωνική υποστήριξη από ανθρώπους που σας κάνουν να αισθάνεστε καλά.

Το πιο σημαντικό είναι να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας ότι τα συναισθήματα που βιώνετε αυτή τη στιγμή είναι φυσιολογικά και ότι δεν θα αισθάνεστε έτσι για πάντα.

Αναγνωρίστε τις Προηγούμενες Εμπειρίες σας με Τοξικές Σχέσεις.

Αν η στροφή σε τοξικές σχέσεις έχει γίνει μοτίβο για εσάς, μπορείτε να προσπαθήσετε να επικεντρωθείτε στο κομμάτι του εαυτού σας που σας προσέλκυσε σε αυτές τις σχέσεις. Με αυτόν τον τρόπο, μπορείτε να εξερευνήσετε τις τοξικές σχέσεις του παρελθόντος και να αποκτήσετε επίγνωση σχετικά με αυτές. Αυτή η διαδικασία θα είναι μια καλή αρχή για να δείξετε συμπόνια στον εαυτό σας.

Εξετάστε το Ενδεχόμενο Ψυχοθεραπείας.

Η πραγματοποίηση συνεδριών ψυχοθεραπείας όταν την έχετε ανάγκη, μπορεί να σας βοηθήσει να αποκτήσετε επίγνωση των τοξικών σχέσεων και να κατανοήσετε γιατί βρίσκεστε συνέχεια απέναντι στο μοτίβο τοξικών σχέσεων.